واکاوی سیر تاریخی نزول آیات تحدّی از منظر آیت الله جوادی آملی
خداوند متعال در برخی از آیات قرآن، معاندان لدود و منکران لجوج را به معارضه با این صحیفه آسمانی دعوت¬کرده¬است. قرآن تمام جن و انس را مخاطب خویش قرار¬داده و به-رغم وحدت سیاق، در پنج سوره مکی و مدنی، منکران رسالت و حقانیّت قرآن را گاهی به تحدّی به آوردن سخنی مثل قرآن، ده سوره و یا یک سوره دعوت¬کرده است. موضوع تحدّی یکی از اصلی¬ترین مسائل حوزه اعجاز، بهویژه اعجاز قرآن است و در تعریف معجزه نقشی بنیادی دارد. این مقاله با نگاهی تحلیلی- توصیفی، آیات تحدّی را تبیین¬نموده و سپس به بررسی، نقد و تحلیل اختلاف نظرهای اساسی آرای متقدّمین و متأخرین پیرامون سیر زمانی آیات تحدّی و چرایی تقدّم تحدّی به یک سوره از قرآن پیش از تحدّی به ده سوره و ایضاً رفع و دفع شبهات طرح¬شده می¬پردازد. علاوه¬براین، ضمن بیان نظر آیتالله جوادی¬آملی در این رابطه، دیدگاه ایشان را مورد واکاوی قرارمیدهد. مطالعه حاضر نشانداد که آیات وحی در بدو امر بسان ایجاد افلاک آسمانی، قابل افترا نیست؛ چون هیچکدام از ستیزه¬کنندگان آیات آسمانی در میدان عملی مبارزه با قرآن ورود ننمودهاند. بنابراین، تحدّی به یک سوره یا ده سوره و تمام قرآن، همگی در اصل امکان یکساناند، هر چند در آسانی و دشواری فرقدارند. بر این اساس، هیچ ترتیبی ضروری میان همه و بعض آن نیست؛ یعنی ممکن است تحدّی همه بر بعض یا تحدّی بعض بر همه مقدّم شود.
کلیدواژه ها: قرآن، اعجاز، سیر تاریخی، تحدّی، جوادی آملی.