قرآن و امر اجتماعی- ‌فرهنگی: برخی ملاحظات نظری و روشی

از شبکه نخبگان و قرآن‌کاوی
پرش به ناوبری پرش به جستجو

چیست آنچه در علوم¬¬ انسانی- اجتماعی مدرن امر اجتماعی- فرهنگی می¬نامند؟ متن مقدس قرآن نیز این امر اجتماعی- فرهنگی را چرا و چگونه به¬طرز خاص خود نشان¬داده-‌است؟ طرح این نوع پرسیدن‌ها از ماهیّت یک مسأله مهم که هم مورد بحث در علوم‌انسانی اجتماعی مدرن است و هم در پیوند با امر مقدس و دین است، می‌تواند به مطالعات الهیات و فلسفه دین راه¬بیابد و بیشتر شبیه پرسیدن به سبک هایدگری است، یعنی طرح پرسش به سبک هایدگر ابرفیلسوف وجودشناس معاصر (سده 20 میلادی) که از طریق پرسش، بینش نسبت به مسأله را هم طرح¬می‌کند. این نوع پرسیدن هم عظمت موضوع مورد پرسش را نشان¬می‌دهد و هم اهمیّت و خطیر¬بودن پرسش و رسیدن به پاسخ را برجسته-می‌سازد. لذا مقاله حاضر از دو جهت به این پرسش می‌پردازد: اول از حیث نظری و با استناد به ملاحظات علوم¬انسانی- اجتماعی مدرن و الهیات متن مقدّس و الهیات اجتماعی- فرهنگی، دوم از لحاظ روشی و با ارجاع به هرمنوتیک متون دینی و منطق تحلیل متن. پژوهش حاضر در پی این است که این دو پرسش را تا رسیدن به پاسخ‌های مناسب دنبال کند.

کلیدواژهها: قرآن، امر اجتماعی- فرهنگی، الهیات اجتماعی‌فرهنگی، هرمنوتیک دینی، علم اجتماعی- ‌فرهنگی مدرن.