ارائه مدل ارزیابی وابستگی فهم آیات الاحکام به فرهنگ عصر نزول (چکیده)

از شبکه نخبگان و قرآن‌کاوی
پرش به ناوبری پرش به جستجو

برخی نواندیشان دینی از جمله نصر حامد ابوزید، سروش و مجتهد شبستری معتقدند که فهم صحیح قرآن¬کریم در گرو مطالعات تاریخی و فرهنگی عصر نزول است. یکی از دلایل آنان وجود آیات الاحکام در متن قرآن¬کریم است که شامل احکام فقهی و حقوقی است و متناسب با واقعیات اجتماعی و فرهنگی مخاطبان عصر نزول، نازل¬شده‌است. در مقابل، قرآن‌پژوهانی مانند علامه طباطبائی، آیت¬الله جوادی¬آملی و رضایی¬اصفهانی معتقدند قرآن ¬کریم در دلالت خود تام و مستقل است و با استفاده از قرائن پیوسته و درونی می¬توان به فهمی از مراد الهی در فهم آیات رسید. در نتیجه این افراد برآنند که فهم قرآن¬کریم از مطالعه فرهنگ عصر نزول مستقل است. البته در برخی آیات تأثیر اندکی برای مطالعه فرهنگی قائل¬هستند. این پژوهش در¬نظر¬دارد با ایجاد بستری برای داوری این تفاوت دیدگاه¬ها مدلی ارائه¬دهد که با روش توصیفی- تحلیلی نظرات این حوزه را بر اساس متونی که در این¬ باره نوشته¬شده‌است، ارزیابی و ملاک¬های تعیین وابستگی فهم آیات الاحکام را استخراج¬کند. علاوه¬براین تلاش¬دارد تا این ملاک¬ها را به عنوان شرط در نظرگرفته¬شده وارد مدل کرده تا هر کاربر بتواند متناسب با دیدگاه خود پاسخ متناسب با این شرط¬ها را دریافت و خروجی مدل را تعیین¬کند. این مدل به شکل نمودار درخت تصمیم نمایش-داده¬می¬شود. کلیدواژهها: فهم آیات قرآن¬کریم، آیات الاحکام، وابستگی فهم، مدل ارزیابی، فرهنگ زمانه.