بانو تکتم و مغرب اقصی

ذُرِّيَّةًۢ بَعْضُهَا مِنۢ بَعْضٍ وَٱللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ

آنها فرزندان و (دودمانی) بودند که (از نظر پاکی و تقوا و فضیلت،) بعضی از بعض دیگر گرفته شده بودند؛ و خداوند، شنوا و داناست (و از کوششهای آنها در مسیر رسالت خود، آگاه می‌باشد).

آیه 34 سوره آل عمران

عبارت محوری

ذُرِّيَّةً بَعْضُها مِنْ بَعْضٍ

بیان مطلب علمی

احتراما درباره مادر امام رضا (ع)، حضرت نجمه خاتون (تکتم) (س)، چند نص در منابع شیعی متقدم وارد شده است:

1- ایشان از اقصی بلاد مغرب و یا اطراف آندلس قدیم بوده اند. 2- ایشان از نجباء و شریف زادگان ایرانی بوده اند. 3- کاروان ایشان از مریس یا مریسه وارد مدینه شده بوده است. 4- مربی و معلم ایشان حضرت حمیده (س) مادر امام کاظم (ع) بودند که خود ایشان هم عجم و از حوالی آندلس قدیم بوده اند. 5- نام ایشان تکتم بوده است.

آیا اصلا در اقصی بلاد مغرب یا مغرب اقصی، ایرانیان حضور داشته اند؟ آیا در آندلس قدیم، ایرانیان حضور داشته اند؟ پاسخ به این سوالات، بر اساس یافته های تحقیقات اخیر تقدیم شده، مثبت و آری است.

اگر منظور از مغرب اقصی و آندلس قدیم را تا برخی سرزمین های قاره آمریکا بدانیم، آنگاه می دانیم که از 2500 سال پیش ایرانیان در قاره آمریکا سابقه حضور داشته اند. مشخصا مرزهای مازندران شاهنامه (در جوار توران) در قاره آمریکا بوده است. همچنین ایالت پارادریای هخامنشیان، مطابق شواهد و قرائن، در قاره آمریکا واقع بوده است. لذا می توانیم این نظریه را مطرح نماییم که ایشان از ایرانیان ساکن در قاره آمریکا بوده اند. نام ایشان هم مشابهت زیادی با نام های عجمی دارد. مثلا پسوند تم که در نام ایشان است، از پسوندهای نام ایرانی و عجمی هم هست.

پس آنچه در منابع متقدم شیعی درباره بلاد ایشان، نژاد ایشان، نام ایشان و ... آمده است مطابق تحقیقات جدید پیرامون آندلس قدیم و مغرب اقصی، با یکدیگر سازگار است. والله اعلم.

درست در حوالی سال 147 هجری قمری (که حوالی سال عزیمت بانو تکتم (س) از مغرب اقصی است) یک نبرد میان حکام بنی العباس با رستمیان در مغرب اقصی رخ داده است. رستمیان، ایرانی بودند و در مغرب اقصی تشکیل حکومت داده بودند. محل حکومت ایشان، شهر تاهرت در مغرب اقصی بود. به تصریح منابع متقدم، دو شهر تاهرت در مغرب وجود داشته است: یکی در آفریقا (تاهرت سفلی) و دیگری (طبق تحقیقات ما) در مقابل آن در آمریکای شمالی (احتمالا حوالی شهر مریس در اکلاهاما) به نام تاهرت علیا.

پس با جمع بندی این موارد می توان این فرضیه را مطرح کرد که ممکن است بانو تکتم (س) از رستمیان تاهرت علیا (واقع در حوالی اکلاهامای فعلی) بوده باشند. والله اعلم.

لازم به ذکر است شهر مریس (به ضم میم) در اکلاهاما، دارای شباهت کاملی با نام ذکر شده در منابع متقدم برای شهر بانو تکتم (مریس) دارد.

نکته ضمنی: رئیس کاروان ایشان هم "رجل حمراء" ذکر شده است که ایشان را از اقصی بلاد مغرب به مدینه آورده بودند. آیا نژاد رئیس کاروان، اصالتی سرخ پوست بوده است؟