بانو تکتم و مغرب اقصی
عبارت محوری
ذُرِّيَّةً بَعْضُها مِنْ بَعْضٍ
بیان مطلب علمی
احتراما درباره مادر امام رضا (ع)، حضرت نجمه خاتون (تکتم) (س)، چند نص در منابع شیعی متقدم وارد شده است:
1- ایشان از اقصی بلاد مغرب و یا اطراف آندلس قدیم بوده اند. 2- ایشان از نجباء و شریف زادگان ایرانی بوده اند. 3- کاروان ایشان از مریس یا مریسه وارد مدینه شده بوده است. 4- مربی و معلم ایشان حضرت حمیده (س) مادر امام کاظم (ع) بودند که خود ایشان هم عجم و از حوالی آندلس قدیم بوده اند. 5- نام ایشان تکتم بوده است.
آیا اصلا در اقصی بلاد مغرب یا مغرب اقصی، ایرانیان حضور داشته اند؟ آیا در آندلس قدیم، ایرانیان حضور داشته اند؟ پاسخ به این سوالات، بر اساس یافته های تحقیقات اخیر تقدیم شده، مثبت و آری است.
اگر منظور از مغرب اقصی و آندلس قدیم را تا برخی سرزمین های قاره آمریکا بدانیم، آنگاه می دانیم که از 2500 سال پیش ایرانیان در قاره آمریکا سابقه حضور داشته اند. مشخصا مرزهای مازندران شاهنامه (در جوار توران) در قاره آمریکا بوده است. همچنین ایالت پارادریای هخامنشیان، مطابق شواهد و قرائن، در قاره آمریکا واقع بوده است. لذا می توانیم این نظریه را مطرح نماییم که ایشان از ایرانیان ساکن در قاره آمریکا بوده اند. نام ایشان هم مشابهت زیادی با نام های عجمی دارد. مثلا پسوند تم که در نام ایشان است، از پسوندهای نام ایرانی و عجمی هم هست.
پس آنچه در منابع متقدم شیعی درباره بلاد ایشان، نژاد ایشان، نام ایشان و ... آمده است مطابق تحقیقات جدید پیرامون آندلس قدیم و مغرب اقصی، با یکدیگر سازگار است. والله اعلم.
درست در حوالی سال 147 هجری قمری (که حوالی سال عزیمت بانو تکتم (س) از مغرب اقصی است) یک نبرد میان حکام بنی العباس با رستمیان در مغرب اقصی رخ داده است. رستمیان، ایرانی بودند و در مغرب اقصی تشکیل حکومت داده بودند. محل حکومت ایشان، شهر تاهرت در مغرب اقصی بود. به تصریح منابع متقدم، دو شهر تاهرت در مغرب وجود داشته است: یکی در آفریقا (تاهرت سفلی) و دیگری (طبق تحقیقات ما) در مقابل آن در آمریکای شمالی (احتمالا حوالی شهر مریس در اکلاهاما) به نام تاهرت علیا.
پس با جمع بندی این موارد می توان این فرضیه را مطرح کرد که ممکن است بانو تکتم (س) از رستمیان تاهرت علیا (واقع در حوالی اکلاهامای فعلی) بوده باشند. والله اعلم.
لازم به ذکر است شهر مریس (به ضم میم) در اکلاهاما، دارای شباهت کاملی با نام ذکر شده در منابع متقدم برای شهر بانو تکتم (مریس) دارد.
نکته ضمنی: رئیس کاروان ایشان هم "رجل حمراء" ذکر شده است که ایشان را از اقصی بلاد مغرب به مدینه آورده بودند. آیا نژاد رئیس کاروان، اصالتی سرخ پوست بوده است؟
تاویل و تاویلت: ابی مغول
احتراما در کتابهای جغرافیای قرون اول تا چهارم اسلامی، تا آنجایی که اینجانب جستجو نموده ام، هیچ نامی از مغول نیامده است، مگر اولین ذکر خبر از ایشان در کتاب "احسن التقاسیم مقدسی" از قرن چهارم که تاویلت (تاویل) را ابی مغول دانسته است.
تاهرت یک ایالت از ایالتهای مغرب اقصی بوده است. از جمله شهرهای آن، شهر تاویلت (یا همان تاویل) با صفت "ابی مغول" ذکر شده است. می دانیم که تاویل یکی از اقوام مشرق دور (هم در نقشه های یونانی قدیم و هم در احادیث اسلامی) برشمرده شده اند. یکی از اقوام کنار سد ذوالقرنین در روایات اسلامی، تاویل است. خاستگاه و مقام و منزل مغولان هم در مشرق دور بوده است. پس این خیلی جالب است که تاویل مشرقی و مغول مشرقی، در کتابهای اسلامی، در یکی از شهرهای ایالت تاهرت (در مغرب اقصی) ذکر شده اند.
یعنی تاهرت بایستی در جایی بوده باشد که مشرق دور و مغرب دور بر روی هم می افتند: یعنی قاره آمریکا.
پس یکی از ایالتهای مغرب اقصی در قاره آمریکا واقع بوده است. پس مغرب اقصی مشتمل بر بخش هایی از آمریکا هم بوده باشد.
والله اعلم
سرزمین مادر امام رضا (ع)
از اسامی ایشان تکتم و خیزران مریسی (به کسر میم) بوده است. تاریخ تصریح دارد که ایشان از دورترین سرزمین مغرب (یعنی مغرب اقصی) به مدینه آمده بودند.
نام شهر ایشان مریس (به کسر میم) بوده است.
- مریس (به ضم میم) در اسپانیا بوده است.
- مریس (به فتح میم) در مصر بوده است.
- مریس (به کسر میم) نام یکی از بلاد مغرب اقصی بوده است.
اما مریس (به کسر میم) اکنون کجاست؟ اروپائیان در قرون وسطی و قبل از کشف قاره آمریکا، به ستاره مغرب (و بعدا به تبع آن به سرزمینهای مغرب اقیانوس اطلس) Merica می گفتند. همچنین در نقشه کتاب یحیی ابن خلدون (برادر ابن خلدون معروف) به سرزمینهای مغرب اقیانوس اطلس (یعنی قاره آمریکا)، مریک نام نهاده شده است.
پس نتیجه می گیریم که احتمالا مریس (به کسر میم) و مریک و Merica و America همگی دگر شکل های یک نام واحد هستند که بر بخش هایی از قاره آمریکای فعلی اطلاق میشده است.
پس مادر امام رضا (ع) احتمالا از ناحیه آمریکا به مدینه آمده بودند. تاریخ هم تصریح دارد که ایشان از دورترین سرزمین های مغرب زمین به مدینه آمده بوده اند.
والله اعلم.
منابع و پانویس
- ↑ قرار دادن منبع مورد نظر-نکته