نقش کوههای بلند در ایجاد بارندگی از منظر قرآن و علم: تفاوت میان نسخهها
(←مقدمه) |
|||
خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
بدیهی است، کوهها علاوه بر مشارکت در تشکیل ابر و ایجاد باران، در حرکت و جابهجایی آبها نیز مؤثرند. از نقطه نظر علمی نیز ارتفاعات و مناطق کوهستانی یکی از عوامل اصلی دخیل در صعود رطوبت و شکلگیری بارش بهشمار میآیند و آبهای سطحی ناشی از نزولات جوّی عموماً در جهت شیب زمین، یعنی از مناطق مرتفع به سمت مناطق پست به حرکت در میآیند <ref>ولایتی، 1386، ص 39</ref>. | بدیهی است، کوهها علاوه بر مشارکت در تشکیل ابر و ایجاد باران، در حرکت و جابهجایی آبها نیز مؤثرند. از نقطه نظر علمی نیز ارتفاعات و مناطق کوهستانی یکی از عوامل اصلی دخیل در صعود رطوبت و شکلگیری بارش بهشمار میآیند و آبهای سطحی ناشی از نزولات جوّی عموماً در جهت شیب زمین، یعنی از مناطق مرتفع به سمت مناطق پست به حرکت در میآیند <ref>ولایتی، 1386، ص 39</ref>. | ||
نیازمندشیرازی نیز در زمینه اعجاز قرآن، در مطلبی با عنوان «حرکت زمین و عمل | نیازمندشیرازی نیز در زمینه اعجاز قرآن، در مطلبی با عنوان «حرکت زمین و عمل کوهها در تصفیه آبها» بیان داشته با توجه به عطف جمله ﴿جَعَلْنَا فِيهَا رَوَاسىَِ شَامِخَاتٍ﴾ با حرف عطف واو به جمله ﴿وَ أَسْقَيْنَاكمُ مَّاءً فُرَاتًا﴾، کوهها در تصفیه آبها دخالت دارند <ref>1328: 61</ref>. | ||
=پانویس و منابع= | =پانویس و منابع= | ||
{{پانویس|2|اندازه=ریز|30em}} | {{پانویس|2|اندازه=ریز|30em}} | ||
[[رده: مقاله]] | [[رده: مقاله]] | ||
[[رده: مرسلات.آیه27]] | [[رده: مرسلات.آیه27]] |
نسخهٔ ۲۳ فوریهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۰۸:۴۷
چکیده
برخی محققان اعجاز علمی قرآن دربارۀ آیه 27 سوره مرسلات، (وَ جَعَلْنَا فِيهَا رَوَاسىَِ شَامِخَاتٍ وَ أَسْقَيْنَاكمُ مَّاءً فُرَاتًا)، با توجه به اشاره صریح قرآن به کوههای بلند (رَوَاسىَِ شَامِخَات) و اشاره ضمنی به باران (مَّاءً فُرَاتًا)، بیان داشتهاند از آنجا که بارندگی در سطح جهانی به کمک بادها صورت میگيرد و سلسله کوههای بلند نقـش اصلی در روند شکلگیری بادها ایفا میکند. این آیه از مصادیق اعجاز علمی قرآن بهشمار میرود. از اینرو، در نگارش حاضر، به هدف بررسی صحّت این ادّعا، به کنکاش در دو وادی قرآن و علم پرداخته خواهد شد.
از دیدگاه علمی واژه بارندگي در مفهوم ريزش آب مايع، کريستالهاي يخ يا مخلوطي از اين دو بر سطح زمين بهکار گرفته میشود. عوامل مختلفی در شکلگیری بارشها و نزولات جوّی مؤثر است که از جمله مهمترین آنها میتوان به عامل رطوبت، هستههای تراکم ابر و مهمترین عامل جابهجایی رطوبت، یعنی جریان باد اشاره نمود. در نواحي کوهستاني عوامل مختلفي که مهمترين آنها باد است، موجب صعود هوا در امتداد دامنۀ کوه ميشوند. با کاهش دمای هوا در حین صعود و رسیدن آن به نقطه شبنم در اینگونه مناطق، پديده تراکم و تشکيل ابر رخ ميدهد که خود میتواند زمینهساز بارش در مناطق مرتفع و شکلگیری بارشهای کوهستانی باشد. همچنین با توجه به جریان نزولات جوّی در جهت شیبهای محیطی، همواره میتوان امتداد یافتن منابع آب سحطی را از ارتفاعات به سمت مناطق پست شاهد بود که خود تأییدی است بر نقش کوهها در تأمین آب مورد نیاز برای شکلگیری حیات بر سطح زمین، اما مطمئناً آب جریان یافته از ارتفاعات تنها منابع آب در دسترس نیست.
از منظر دیگر، در معنای لغوی ریشه «ر-س-و» میتوان ویژگیهای ثبات و استواری و برافراشتگی را برای کوه محتمل دانست و همچنین، تقدّم ذکر کوه بر باران (آب گوارا) را میتوان اشارۀ قرآن به وجود رابطه میان کوه و بارندگی بهشمار آورد.
مقدمه
در آیه 27 سوره مرسلات، ﴿وَ جَعَلْنَا فِيهَا رَوَاسىَِ شَامِخَاتٍ وَ أَسْقَيْنَاكمُ مَّاءً فُرَاتًا﴾ (و كوههاى بلند در آن نهاديم و به شما آبى گوارا نوشانيديم) به دو نعمت از نعمتهای الهی تصریح شده است. نخست، به قرار گرفتن کوههای بلند بر روی زمین و سپس، به وجود آبی گوارا برای نوشیدن اشاره شده است.
گفتنی است انتخاب نام مرسلات براى اين سوره به تناسب نخستين آيه اين سوره است ﴿وَ الْمُرْسَلَاتِ عُرْفًا﴾ . موضوع اصلی اين سوره، مسائل مربوط به قيامت و تهديد و انذار دروغگویان و انكارکنندگان است. در ابتدی سوره بعد از ذكر سوگندهايى، از قيامت و حوادث سخت رستاخيز خبر مىدهد. در مرحله بعد، سرگذشت غمانگيز اقوام گنهكار پيشين و سپس، گوشهاى از ويژگيهاى آفرينش انسان و قسمتى از مواهب الهى در زمين و آنگاه، عذاب تكذيبكنندگان را شرح مىدهد. در بخشى از سوره نیز به نعمتهاى بهشتى اشاره نموده است [۱].
عبدالمجید الزندانی در مقالهای با عنوان اعجاز علمی قرآن در مورد کوهها مینویسد توزيع بارندگی در سطح جهانی به کمک بادها صورت میگيرد و سلسله کوههای بلند نقـش اصلی در روند شکلگیری بادها ایفا میکند. وی معتقد است کوههـا جـريان بـادهـا را بـه چندين ناحيه بزرگ تـقـسيم میکنند. همچنین بخار برخاسته از آبهای زمين با کوههای بلند برخورد میکند و چنانچه کوه سرد باشد، بخارها جمع شده و به جريانهای آب تبديل میشود و سرچشمه آبرسانی به مناطق ديگر میشود. همينطور کوههای بلند موجب میشوند بادها رو به بالا بوزند و چنانچه بادها سرد بوده و بخار آب با خود داشته باشند، بخار، متراکم شده و ابر تشکيل میدهد و میبارد. به اين ترتيب، وی معتقد است، چنانکه آيه مطرح نموده، کوههای بلند در رسيدن آب و باران به مردم نقش دارند.
بدیهی است، کوهها علاوه بر مشارکت در تشکیل ابر و ایجاد باران، در حرکت و جابهجایی آبها نیز مؤثرند. از نقطه نظر علمی نیز ارتفاعات و مناطق کوهستانی یکی از عوامل اصلی دخیل در صعود رطوبت و شکلگیری بارش بهشمار میآیند و آبهای سطحی ناشی از نزولات جوّی عموماً در جهت شیب زمین، یعنی از مناطق مرتفع به سمت مناطق پست به حرکت در میآیند [۲].
نیازمندشیرازی نیز در زمینه اعجاز قرآن، در مطلبی با عنوان «حرکت زمین و عمل کوهها در تصفیه آبها» بیان داشته با توجه به عطف جمله ﴿جَعَلْنَا فِيهَا رَوَاسىَِ شَامِخَاتٍ﴾ با حرف عطف واو به جمله ﴿وَ أَسْقَيْنَاكمُ مَّاءً فُرَاتًا﴾، کوهها در تصفیه آبها دخالت دارند [۳].