تناسبهای قرآن با حقایق در شریعت، عترت، تاریخ و طبیعت نگاهی نوین و تطبیقی به چیدمانهای قرآن (مقاله)
چکیده
اهمیت بررسی بیطرفانه و حتیالامکان (و تقریبا) خودکار دادهها، اطلاعات، وقایع و حقایق خاصه متونِ شامل عقاید، باورها، تاریخ، وقایع، پدیدهها، تحلیلها و بالأخص نظریهها قطعا موضوعی عقلی، منطقی، بدیهی، مطلوب و حتی شاید از بسیاری از جهات ضروری است. البته همیشه محافظهکاری صاحبان قدرت، عقاید و تعصب مشکلات عدیدهای را آغاز نموده و یا آنها را تشدید و یا ادامه دادهاند. بدیهی است رفتار برخی نباید بر عزم و جزم و اراده جستجوکنندگان حقیقت در میان ظواهر هستی و باطنهای ممکن آن غلبه نمایند. همچنین همافزایی جوامع بشری همواره بر اساس مشترکات فراوان موجود در بین آنان قابل تسهیل و تسریع میباشند. منطق و استدلالات از مهمترین امکانات در راستای حرکت منسجمتر و یکپارچهتر صاحبان خرد جمعی محسوب میشوند. پیشرفتهای چشمگیر و چندجانبه در علوم و فنآوریهای نوین علاقه بسیاری را در طراحی، تدوین، راهاندازی و بهکارگیری روشهای هوشمندانه و حتیالامکان بیطرفانه و (تقریبا) خودکار افزایش داده است.
کلمات کلیدی
قرآن، حقایق، چیدمانها، مفاهیم، تناسبها، علوم، تطبیقی.
2. رتبه بندی و مرجعیت:
انواع رتبه بندی ممکن و مطلوب حقایق خاصه متون گوناگون و مهم، همیشه و خصوصا در دهه های اخیر بعلت امکانات و پیشرفتها در فنآوری ها و در همه اقوام و ملل نوعی آرزوی علمی و در میان اهداف میان- و بلند مدت برای تمامی محققان، پژوهشگران، صاحبنظران، مقامات مختلف و علاقمندان بالآخص حقیقت جویان بسیار بدیهی بوده و هست. در صورت وجود چنین رتبه بندی ها مسایلی مانند انواع مرجعیت و مشروعیت ها دارای مقبولیت بیشتری علیرغم تهدیدات غیر منطقی داخلی، منطقه ای و جهانی میتوانند باشند. این امر میتواند قدمی مهم در کاهش تنشها و ناهنجاریها برای حقیقت جویان در انواع جوامع بشری محسوب شود.
3. معیارهای اولیه
معمولا هر مجموعه از یک چند )یا یک( مطلب، جمله، فراز مانند یک سوره یا آیه اشاره کننده به و / یا نشان دهنده مفاهیم و نکاتی میباشد. در این پژوهش منظور عمومی از آیه میتواند هر نوع ترکیبی از انواع اجزاء قرآن باشد. داشتن تناسب بین هر مجموعه از اجزاء با مصادیق ممکن خارجی آن أحسن و مطلوب است. أحسن بودن بر اساس اصل زیبایی با داشتن تناسب ها در ذات آنها می باشد. البته تعداد ابعاد و روابط ممکن که أحسن بودن بر مبنای آن میتواند تحقق پذیرد بسمت بینهایت متمایل میشود. بطور مثال کاربرد یکبار کلمه وحید در متن نوعی تناسب )با معنا آن( است. از بدیهیات اولیه شاید بتوان به ظاهر اشیاء هم اشاره ای داشت. مثلا در مورد متون میتوان به وجود معانی، مفاهیم و اشارات اجزاء و یا ترکیباتی از آنها بعنوان باطن متن یاد نمود. البته با توجه به دیگر ویژگیهای ممکن متن که شامل موضوعات، مطالب، شرایط محیطی و جزییات مرتبط مثلا با نویسنده، خواننده، محتوا، تاریخ، جغرافیا و صدها تا هزاران و میلیونها نکته و داده قابل تصور و ارتباط خواهد بود باطن متن وسیع و تقریبا نامحدود بنظر میرسد. تعداد روابط و اشارات: نتایج قطعی و اثبات شده برای تعداد روابط قابل نهانسازی در یک متن ساده تا کنون توسط نویسنده رویت نشده است. بعلت تعداد ویژگیهای تقریبا غیر قابل شمارش برای یک متن بنظر میرسد تعداد روابط و اشارات درونی و بیرونی )با مفاهیم و اشیاء ممکن مثلا در هستی، تاریخ، عقاید و وقایع( نمی تواند محدود باشند. تأکید میشود از نظر منطقی، عقلی و کلامی هر مجموعه از ویژگیها و روابط خودبخود دارای ویژگیهای خاص خود هم بوده و بنابراین روابط ایجاد شده با دیگر عناصر اولیه و یا مجموعه ها همیشه در حال افزایش خواهند بود.
5. نمونه روابط/تناسبها در قرآن
در قرآن کریم در مورد 2 رکعت نماز صبح میتوان به وجود فقط 2 آیه با کلمات سبّح و قبل از طلوع الشمس اشاره نمود. هزاران مورد مشابه دیگر هم در پژوهش نویسنده در قالب نظریه اشارات ولایی قرآن جستجو و شناسایی و در مجامع مختلف و شبکه ها ارائه شده اند. بدیهی است این نمونه ها فعلا از احکام قطعی محسوب نمی شود. شاید مفسران در آینده از ترکیب چیدمانهای دقیقتر بتوانند کلیات و یا جزییاتی از برخی و یا تمام احکام را استخراج و استنباط نمایند. برخی تناسبهای دیگر عبارتند از: 1( تناسبهای اولیه: شامل وجود 1 وحید! 2 ثانی! 2 مثانی! 3 ثالث! 4 آیه 5 خَمسه/خامسه! 6 آیه با خَلَقَ +فی ستّة أیَّام؛ 7 سماوات سبع/سبع السماوات ... . 2( تناسبها در کاربرد ضمایر: تعداد فراوانی از کاربردهای ضمیرهایی مانند هُما، هِمَا و کُما )به تنهایی و یا با کلمات خاص دیگر( بصورت زوج و جفت هستند. 3( تناسبهایی برای 5 نماز: شامل 5 ..شطر... )بطفر قبله ایستان(! 5 قبلة! 5 قبلت..! 5آیه با اقامه نماز در اول آنها! و برای 17 رکعت! 4( تناسبهایی برای نماز صبح: 2 سبح...قبل طلوع شمس! 2 غداة! 2 الإبکار! 2 قرآن الفجر! 2 آیه با صلاة+فجر! ...