بررسی صنایع ادبی واجآرایی و قلب در قرآن، نهجالبلاغه و صحیفة سجادیه با رویکردی کمّی برای تشخیص زیبایی متن
چکیده
با پیشرفت هوش مصنوعی، پردازش زبانطبیعی و گسترش استفاده از آنها در جهان امروز، شناسایی صنایع ادبی لفظی در متون شاخص نظیر عربی، فارسی و سایر زبانها، به روشهای سنتی امری وقتگیر و طولانی محسوب میشود. این پژوهش به تحلیل دو صنعت ادبی واجآرایی و قلب در سه متن شاخص عربی، یعنی قرآن کریم، نهجالبلاغه و صحیفه سجادیه، میپردازد و با بهرهگیری از الگوریتمهای پردازش زبانطبیعی و تکنیکهای هوش مصنوعی، سیستمی را طراحیکرده است که بهطور خودکار این صنایع ادبی را شناسایی و ارزیابی میکند. در این راستا، الگوریتمهایی برای شناسایی و کمیسازی واجآرایی و قلب طراحی و پیادهسازی شده است تا به بررسی کارکرد این صنایع در غنای زبانی و بیانی متون دینی بپردازد. هدف اصلی این پژوهش، توسعه الگوریتمی برای تشخیص کمی زیبایی متن است، به گونهای که بتواند الگوهای زیباشناختی موجود در متن را کمیسازی و رتبهبندی کند. یافتههای پژوهش نشان میدهد که این الگوریتم محاسباتی علاوه بر تسهیل و تسریع تحلیل زیباییشناختی متون دینی، میتواند راهگشای مطالعات مشابه در تشخیص خودکار ویژگیهای ادبی متون مقدس باشد.
كلمات كليدي
واجآرایی، قلب، کمیسازی زیبایی متن، تحلیل متون دینی.