اسرار آهن در قرآن (چکیده)

در قرآن اشارات علمی بسیاری به¬کاررفته که برخی از آنها از دیرباز و برخی نیز در سالیان اخیر با ابزار علم روشن¬شده و شاید بسیاری دیگر را گذشت زمان آشکارسازد. برخی آیات از جمله آیه 25 سوره حدید با ادبیاتی خاص به معرفی آهن و نسبت آن با انسان میپردازد. از این¬رو تمرکز اصلی این پژوهش بر بخش "وَ أَنْزَلْنَا الْحَديدَ فيهِ بَأْسٌ شَديدٌ وَ مَنافِعُ لِلنَّاسِ" از آیه است. سپس بر مفاهیم کلمات «أنزلنا»، «بأس» و «منافع» تمرکز کرده و با به¬دستآمدن مؤلفه¬های معنایی فشار، مقدار، انتزاع (غیر مادی) و موقعیت ناملایم در کلمه «بأس» و همچنین روشن¬شدن مفهوم منافع و تفاوت آن با خواص، به ویژگی‌های آهن که برای انسان منفعت محسوب¬می‌شود، پرداخته¬می‌شود. بررسی واژه منفعت و ارتباط آن با آهن در کنار برخی ویژگی¬های آهن از جمله نقش آن در میدان مغناطیسی زمین و محافظت موجودات زنده نسبت به پرتوهای کیهانی، نقش محافظتی از لایه اوزون و ویژگی¬های شیمیایی ترکیبات آلی- فلزی در سیستم¬های زیستی که در آن اتم آهن وجود دارد، همگی به نقش بی‌بدیل و انکارناپذیر آهن در حیات بشر اشاره¬کرده و به¬گونه¬ای هستند که بدون آن چرخه زندگی به¬نحو موجود برقرارنمی‌شد. همچنین مطابق با مؤلفه‌های معنایی فشار و موقعیت¬های ناملایم در واژه بأس، روشن¬می‌شود که خواص و منافع آهن نیز تحت چنین شرایطی برای بشر رقم¬می‌خورد. کاربردهای آهن همگی به-گونه¬ای هستند که بر قابلیت¬های فیزیکی آن همچون تحمّل فشار، استحکام و سختی لحاظشده¬است. همچنین خواص مغناطیسی آهن و پدیده دینامو که برای حیات بشر و میدان مغناطیسی زمین ضروری است، تحت فشار و دمای بسار بالا ظهور و بروز¬می‌کنند. خواص شیمیایی آهن در سیستم¬های زیستی نیز اغلب تحت فشار و ممانعت فضایی مولکول‌های پورفیرینی رخ¬داده و منافع بی‌بدیلی را برای حیات موجودات رقم¬می‌زند. همچنان که خداوند می فرماید: "قُلْ أنْزَلَهُ الّذی یَعْلَمُ السِّرَّ فِی السّماواتِ وَ اْلأرْضِ إِنّهُ کانَ غَفُورًا رَّحیماً" «بگو آن را کسی نازل ساخته است که رازِ نهان‌ها را در آسمان‌ها و زمین می‌داند و هموست که همواره آمرزنده مهربان است». عبارات در قرآن دقیق، بینقص و کاملاٌ حساب‌شده آمده¬اند و اگرچه امروزه به کمک و ابزار علم می‌توانیم به عمق مفاهیم و بعد علمی اعجاز قرآن پی¬ببریم، ولی امید آن می‌رود که با پژوهش‌های بیشتر بتوان از قرآن به‌عنوان پیشران علمی و همچنین منبعی الهام بخش در نظریه¬های علمی بهره¬برد. نهایتاً این¬که نه¬¬تنها عبارات قرآن می‌توانند به¬وسیله علم درک¬شوند، بلکه انگیزه کشفیات علمی به وسیله قرآن نیز تقویت¬می‌شود.

کلیدواژهها: اعجاز علمی قرآن، آهن در قرآن، نقش آهن در حیات، میدان مغناطیسی آهن، ترکیبات آلی- فلزی آهن.