سلامت از دیدگاه قرآن کریم

تامین، حفظ و ارتقاء سلامت یکی از مولفه‌های توسعه کشورها است و بر اساس اسناد سازمان جهانی بهداشت (WHO) سلامت دارای جنبه‌های جسمانی، روانی، معنوی و اجتماعی است. در آموزه‌های اسلامی، پرداختن به جنبه‌های مختلف سلامت و کسب دانش سلامت مورد توجه قرار گرفته ‌است. در قرآن مجید به جنبه‌های مختلف سلامت توجه شده‌ است ولی نکته مهم توجه به انسان به عنوان یک کل است که اگر هر یک از جنبه‌های سلامت را نادیده بگیریم سلامت فرد به‌طور کلی آسیب خواهد دید. قرآن به سه اصل اساسی در سلامت توجه دارد: حفظ سلامتی، دفع مواد زائد و پیشگیری از آسیب. در آیات متعددی، انسان به خوردن غذاهای حلال و پاکیزه دعوت شده است (بقره 172 و 75 و 168- مائده 4 و 5 و 88- اعراف 157 و 160- مومنون 51- انفال 69- نحل 112). در آیه 31 سوره اعراف پرهیز از اسراف بیان شده‌ است. در برخی آیات حرام بودن گوشت مردار، خون و گوشت خوک بیان شده است (انعام 145 – نحل 115 – بقره 173 – مائده 3). در تعدادی از آیات به مضرات شرابخواری اشاره شده است (نحل 67 - بقره 219 – نسا 23). با توجه به اینکه مولکول‌های مواد غذایی پس از هضم و جذب وارد سلول‌های بدن انسان می‌شوند و در متابولیسم شرکت می‌کنند، پاکیزه‌بودن، فاسدنبودن و داشتن مولکول‌های ضروری برای بدن اهمیت ویژه‌ای دارد. امروزه نقش وزیکول‌های خارج سلولی و اگزوزوم‌ها در انتقال بیماری‌ها ثابت شده‌ است و مصرف مواد غذایی ناسالم زمینه‌ساز بیماری‌های متعدد است. مصرف بیش از نیاز بدن نیز منجر به چاقی می‌شود که می‌تواند برخی بیماری‌ها نظیر دیابت را تسریع کند. از طرفی الکل آثار زیانبار فراوانی بر سلامت جسمانی و روانی افراد دارد و حتی می‌تواند سبب ایجاد ناهنجاری‌های مادرزادی شود. بدین ترتیب در آیات فوق به حفظ سلامتی و پیشگیری از آسیب‌ها توجه شده‌ است و به انسان دستور داده شده به غذایی که مصرف می‌کند، دقت کند (عبس 24). شستشوی بدن، طهارت لباس و سلامت جنسی که در برخی آیات به آنها اشاره شده است (مائده 6- بقره 222- مدثر 4- شعراء 165 و 166- اعراف 80 و 81) جنبه‌های پیشگیری از بیماری‌هایی که سلامت جسمانی و سلامت روانی و سلامت اجتماعی را به خطر می‌اندازند را متذکر می‌شوند. در آیه 12 سوره ممتحنه به جنبه‌های متنوعی از سلامت جسمانی، روانی، معنوی و اجتماعی اشاره شده‌ است. وضوگرفتن، غسل‌کردن، پرهیز از لواط، زنا و آمیزش با زنان در دوران قاعدگی از جنبه‌های روانی، جسمانی، معنوی و اجتماعی سلامت دارای اهمیت هستند. در این سخنرانی تلاش می‌شود آیاتی که از جنبه‌های مختلف سلامت به تامین، حفظ و ارتقاء سلامت می‌پردازند بیان شوند. کلمات کلیدی: سلامت، قرآن، پیشگیری از آسیب، غذاهای حلال، طهارت.