تبیین ارتباط شرط و جزای آیه سوم سوره نساء با تمرکز بر ارتباط مضمونی و مفهومی آیات ۱۲۷ و ۳ سوره نساء (چکیده)

آیۀ سوم سورۀ نساء تنها آیه‌ای از قرآن است که چندهمسری را تجویز¬می‌کند. همچنین در این آیه شرط و جزایی وجود¬دارد که بیش از هر جملۀ شرطی دیگری مورد بحث قرار-گرفته‌است. از این¬رو، دانستن وجه ارتباط بین شرط و جزا در این آیه، حکمت جواز چندهمسری و جایگاه صحیح این حکم را نیز آشکار¬می‌کند. گفتنی¬است در نظریات رایج تفسیری شیعه و سنی، این آیه به صورتی ترجمه و تفسیر¬شده‌است که شرط «و َإِنْ خِفْتُمْ أَلاَّ تُقْسِطُواْ فِي الْيَتَامَى» در آیه‌ سه سوره‌ نساء نادیده¬گرفته‌شده‌است. در مقاله حاضر که به قرآن به عنوان یک متن دقیق و به¬هم¬پیوسته می‌نگرد، با توجه به استقلال متن قرآن از نظر دلالت و با تمرکز بر ارتباط مضمونی و مفهومی آیات سه و صد و بیست و هفت سورۀ نساء، برای این آیات ترجمه و تفسیری ارائه¬شده‌است که هم ناهماهنگی ابتدا و ادامه آیه سه را برطرف¬می‌کند و هم دامنه جواز چندهمسری را بسیار محدود¬می‌سازد. اگر بپذیریم که ابتدا آیه صد و بیست و هفت و سپس آیه سه نازل¬شده‌است و زنانی که در آیه سه درباره آنان حکمی داده‌شده، همان زنانی هستند که در آیه صد و بیست و هفت معرفی-شده‌اند، حکم چندهمسری در قرآن فقط منحصر به ازدواج يك مرد با مادر یتیمانی می‌شود كه آن مرد از قبل سرپرستی امور مالی آن كودكان يتيم را برعهده¬گرفته¬است؛ مادراني كه توانايي مديريت امور مالی کودکان یتیم خود را نداشته و مسئوليت امور مالي فرزندانشان را به آن مرد سپرده‌اند.

کلیدواژه ها: تفسیر موضوعی، چندهمسری، شرط جواز، متن قرآن.