نمایش مبدأ برای اعجاز تشریحی قرآن¬کریم در سوره انشراح

در راستای آیات اخلاقی، عبادی، اجتمایی، فرهنگی و حقوقی قرآن، آیاتی وجود¬دارد که ظاهر یا باطن آن‌ها به علوم تجربی هم اشاره¬دارد. لذا شایسته¬است قرآن‌پژوهان با استفاده از پژوهش‌های قرآنی میان‌رشته‌ای و به¬خدمت¬درآوردن حقایق علمی ثابت‌شده عقلی و تبیین اعجاز نهفته در این‌گونه آیات آن¬ها را به عموم مردم و به¬ویژه دانشجویان و علاقه‌مندان فرهنگ و تمدن‌ اسلامی ارائهکنند؛ زیرا نسل امروز با آشنایی با مبانی علوم تجربی، خواهان و پذیرنده دیدگاه‌های نوین تجربی در دین خود بوده و این‌گونه قرآن-پژوهی‌ها موجب تقویت ایمان، آرامش فکری و ارتقاء سلامت معنوی و همبستگی جامعه می‌شود. بنابراین، مقاله حاضر تلاش¬دارد تا به تبین اعجاز تشریحی نهفته در بطن آیات سوره انشراح  بپردازد. روش و ابزار این مطالعه از نوع توصیفی- تحلیلی و مقایسه‌ای است. بهمنظور انجام این پژوهش، ابتدا  ترجمه سوره انشراح بررسی و سپس به کمک فرهنگ‌های معتبر، معانی واژه‌های کلیدی سوره الشرح مشخص و نظر مفسران سوره انشراح معین¬گردید. در ادامه با توجه به معانی کلمات کلیدی آیه، مصادیق تشریحی نهفته در بطن آیات سوره انشراح از منابع پزشکی جدید استخراج و پس از جمع‌بندی یافته‌ها، موضوع مورد بحث و بررسی قرارگرفت. یافته¬های تحقیق حاضر حاکی از آن است که ظاهر سوره انشراح مبیّن اعطای نعمات الهی به پیامبر عظیم‌الشان(ص) است، اما با توجه به ریشه لغات به¬کاررفته و توالی منطقی و نظم خاص آن‌ها در کمال شگفتی مشاهده¬می‌شود این سوره به مفاهیم علمی مشخصی نیز اشاره¬دارد: الف) واژه‌های قرآنی مانند شرح: تکه‌های باریک گوشت (شرحه)، تشریح (کالبدشناسی)، صدر: سینه، وضع: پایین نهادن، وزر: بار سنگین بر پشت، نقص: شکستن/ صدای حاصل از فشار به مفاصل، ظهر: پشت/ ستون فقرات، رفع: بالابردن (نقیض وضع)، ذکر: نام بردن هر چیز به زبان، عسر: سختی، یسر: آسانی؛ ب) واژه¬های پزشکی مانند تشریح: کالبد‌شناسی، شرح‌صدر: گشادگی سینه، آنژین صدری (درد و گرفتگی سینه)، ضیق الصدر: تنگی سینه، و فقرات ظهر: ستون فقرات. پژوهش‌های تجربی قرن بیست مشخص¬¬کرد که فشار منفی درون پرده‌های جنب و وجود مادّه مؤثر بر‌ سطح حباب¬چه‌های ریه ( ماده سورفکتانت)، عضلات بین دنده‌ای، حجاب حاجز و هماهنگی آن‌ها، عوامل اصلی بازشدن و جمع‌شدن قفسه¬سینه برای عمل تنفس است. مهم¬ترین علت بالا و پایین رفتن (رفع و وضع) دنده‌ها، انقباض و انبساط عضلات بیندنده‌ای است که به طور شرحه¬شرحه در بین دنده‌ها قرار دارند. همچنین دلیل بازشدن و جمع‌شدن طبیعی ریه‌ها، بالا و پایین ‌رفتن حجاب حاجز، تغیرفشار منفی پرده‌های جنب، از بین‌رفتن کشش سطحی حباب¬جه‌های ریه توسط سورفکتانت است تا فرایند تنفس با کمترین فشار بر فقرات ظهر انجام شود. ورود هوا به فضای جنب (استرواح الصدری، پنومو تراکس) موجب تنگی نفس، درد  قفسه صدری، نفس‌نفس زدن، سرفه، اضطراب و افزایش ضربان قلب می‌شود؛ بهطوری¬که حتی صحبت¬کردن بیمار نیز موجب درد می‌شود و صدای شخص نمی‌تواند بلند¬شود (ورفعنا لک ذکرک؟). علاوه¬براین، در منابع پزشکی جدید نوشته¬شده انحناهای فقرات ظهر، طبق فورمول {(R=N2+1)} مقاومت آن را در برابر فشارهای وارده 17 برابر افزایش¬می¬دهد. فقدان سورفکتانت در بعضی از نوزادان باعث بسته‌شدن حباب¬چه‌های ریه و بروز نشانگان زجر تنفسی آن‌ها می‌شود. این نوزادان به علت شدت زجر و فشار تنفس به حالت مرگ می‌افتند "و وضعنا عنک وزرک؟ ، الذی انقض ظهرک؟". 

کلیدواژهها: قرآن، سوره انشراح، تشریح، اعجاز.  
 
[[رده: چکیده]]
[[رده: اعجاز تشریحی]]
[[رده: انشراح]]