یک مدل قرآن بنیان برای "بصیرت در حکمرانی و تصمیمات کلان ملی"

از شبکه نخبگان و قرآن‌کاوی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
يُؤْتِى ٱلْحِكْمَةَ مَن يَشَآءُ وَمَن يُؤْتَ ٱلْحِكْمَةَ فَقَدْ أُوتِىَ خَيْرًا كَثِيرًا وَمَا يَذَّكَّرُ إِلَّآ أُو۟لُوا۟ ٱلْأَلْبَٰبِ
(خدا) دانش و حکمت را به هر کس بخواهد (و شایسته بداند) می‌دهد؛ و به هر کس دانش داده شود، خیر فراوانی داده شده است. و جز خردمندان، (این حقایق را درک نمی‌کنند، و) متذکر نمی‌گردند.
آیه 269 سوره بقره

عبارت محوری

وَمَن يُؤْتَ ٱلْحِكْمَةَ فَقَدْ أُوتِىَ خَيْرًا كَثِيرًا

بیان مطلب علمی

یک مدل قرآن بنیان برای "بصیرت در حکمرانی و تصمیمات کلان ملی"

بصیرت یک مفهوم قرآنی است و از آن می توان الهام گرفت تا به تبیین یکی از علل پیشرفت و پیشرو ماندن ملل مسلط پی برد.

بصیرت (طبق قرآن و احادیث علوی و نبوی) پس از سمع و سپس پس از اعتبار بدست می آید و خودش هم به فهم و سپس به علم منجر می شود و علم هم به سلطان و قدرت.

  • "اسمع بهم و ابصر"
  • امام علی (ع): من اعتبر ابصر و من ابصر فهم و من فهم علم"
  • امام علی (ع): "العِلمُ سُلطانٌ مَن وَجدَهُ صالَ بِهِ وَ مَن لَم يَجِدهُ صيلَ عَلَيه"
  • داستان موسی (ع) و خضر (ع).
  • حکمت در قرآن کریم

لذا یک مسیر دانش بنیان (و البته قرآن بنیان) برای قوی شدن ملی، پیمودن این فرآیند است:

1- سمع = اخذ و جمع آوری داده ها و اطلاعات و هوشیاری

2- اعتبار= تحلیل و بررسی و هوشمندی

3- بصیرت= بینایی، یعنی مدلسازی از جهان واقع و "تحقیق واقع الامر" بر اساس هوشمندی

4- فهم= اکتشاف، ایده یابی، شهود راه حل.

5- علم و حکمت= غلبه بر مجهولات و حل معادلات و قضای احکام و تقدیر مقادیر و نوری که با آن می توان طی طریق نمود.

6- عمل به علم و نیل به سلطان و قدرت

امام خمینی (ره) و مرحوم شهید مدرس (ره) مجلس شورای اسلامی را محل قضاء و قدر ملت (یعنی متولی بند 5 در بالا) می دانستند. البته دولت و دانشگاه و جامعه و عدلیه و بازار و رسانه ها و نخبگان و رهبری و آحاد ملت در بندهای مختلف فرآیند بالا دخیل و موثرند ولی نقش مجلس شورای اسلامی در مورد بند پنجم در بالا، بسیار کلیدی است. صعود کیفیت مجالس، صعود ملت است و نزول کیفیت مجالس، نزول ملی.

مثال موردی و کاربردی 1: سرمایه گذاری ایران اسلامی در زمینه پتروشیمی، نفت، گاز و بومی سازی صنعت تولید برق حرارتی از سوختهای فسیلی، در مجموع، به یک مزیت ملی (و داستان موفقیت) منجر شده است و نشانه بارز آن توان کشور در زمینه صادرات پتروشیمی، نفت، گاز و برق (با وجود همه مشکلات و تحریم ها و دست اندازها) است.

مثال موردی و کاربردی 2: کشورهای "هندوستان، چین، عربستان، امارات متحده عربی، آلمان، اسپانیا، ژاپن، آمریکا و ..." برنامه های اعلام شده بزرگی برای سرمایه گذاری در زمینه استحصال انرژی خورشیدی (بزرگ مقیاس) اجرا کرده اند. چون از طریق حکمرانی بر داده ها، سپس تحلیل آنها، سپس دانش منبعث از این تحلیل، سپس کشف مدل حاکم بر مساله ی انرژی خورشیدی در حال و آینده جهان و سپس دستیابی به "دانایی لازم برای سیاست گذاری و سرمایه گذاری در حوزه انرژی خورشیدی"، گوی سبقت را از رقبا ربوده اند. ایران عزیز ما هم اگرچه از نظر فنی (و تحقیق و توسعه مدلهای اثبات فناوری) در حوزه انرژی خورشیدی جزء پیشگامان در آسیا بود (از دهه 60 خورشیدی بدین سو)، ولی تازه، هم اکنون (سال 1400 هجری شمسی) اراده بر سرمایه گذاری ملی کلان در این حوزه نموده است که انشاءالله با قوت، محقق شود.

منابع و پانویس