میخ‌وارگی کوه‌ها از منظر قرآن و علم
چکیده
کوه‌ها را می‌توان بزرگ‌ترین مخلوقات خدا بر روی زمین و نمونه کوچکی از قدرت وی دانست. کوه‌ها دارای کارکردهای گوناگونی برای بشر می‌باشند که یکی از آن‌ها میخواری آن‌هاست که در آیه 7 سوره نبأ به آن اشاره شده است. خداوند متعال در این آیه می‌فرماید:
«وَ الْجِبالَ أَوْتاداً»؛«و كوهها را [چون] ميخ‌هايى؟»
در این تحقیق پس از تعریف مفاهیم آیه، ابتدا با توجه به آیات مختلف قرآنی چگونگی خلقت کوه‌ها بیان شده است. در مرحله بعدی وجه شباهت کوه‌ها به میخ در این آیه با توجه به قرینه های موجود در دیگر آیات بررسی شده است. در بخش آخر ، با نگاهی گذرا به آیات قیامت که به تغییرات کوه‌ها در پایان جهان اشاره دارد، نقش کوه‌ها و ثبوت و عدم ثبوت زمین پس از متلاشی شدن زمین بررسی شده است .
مقدمه
آیات متعددی از قرآن کریم به بیان ویژگی کوه‌ها پرداخته‌اند. یکی از این ویژگی‌ها، میخ‌وارگی کوه‌ها می‌باشد که در آیه 7 سوره نبأ به آن اشاره شده است:
«وَ الْجِبالَ أَوْتاداً»؛«و كوهها را [چون] ميخ‌هايى؟»
واژه «أوتاد» جمع مکسر از ریشه (و ت د) و به معنای چوبی که به دیوار یا زمین کوبیده می‌شود [۱]، یا همان میخ می‌باشد [۲]. این آیه به صراحت، کوه‌ها را به میخهای زمین تشبیه کرده است. مفسران در مورد وجه شباهت کوه‌ها به میخ مصادیق مختلفی را بیان کرده‌اند. برخی معتقدند کوه‌ها همانند میخی زمین را از لرزش و تکان خوردن حفظ می‌کند [۳]خطای یادکرد: برچسب تمام‌کنندهٔ </ref> برای برچسب <ref> پیدا نشد<REF> ابن عاشور، ج30، 14<REF>. از این رو، این سؤال مطرح می‌شود که وجه شباهت کوه‌ها به میخ چیست؟ آیا می‌توان همه این امور را از جمله کارکردهای کوه و دلیل شباهت آن با میخ درنظر گرفت یا این که حفاظت کوه‌ها از لرزش‌های زمین ، تنها دلیل مشابهت آن دو می‌باشد؟ عطف این آیه به آیه:
درصدد بیان چه مطلبی است؟ آیا خلقت کوه‌ها همزمان با خلقت زمین بوده یا بعد از آن می‌باشد؟ آیا با متلاشی شدن کوه‌ها در قیامت، زمین نیز متلاشی شده و از هم می‌پاشد ؟
در این مقاله، پس از بیان معنای واژگان آیه، چگونگی خلقت کوه‌ها در قرآن بررسی قرار می‌گیرند. در بخش بعدی، دیدگاه مفسران درباره تشبیه در این آیه و کارکردهای کوه‌ها بیان می‌گردد؛ و در نهایت، آیاتی که به متلاشی شدن و از جا کنده شدن کوه‌ها در قیامت دلالت داشته، بیان شده و چگونگی رابطه علت و معلولی میان زلزله‌های زمین و متلاشی شدن کوه‌ها بررسی می‌گردد.