مقوله اقتصادی "سرمایه گذاری" در قرآن کریم

مقوله اقتصادی "سرمایه گذاری" در قرآن کریم: تفسیر اقتصادی از آیات اجتماعی قرآن کریم

از ناسا تا بی ام و، از گوگل تا تلگرام و از ایرباس تا مرک آلمان، همگی در یک نقطه مشترکند و آن اینکه حاصل سرمایه گذاری های بزرگ و مستمر هستند.

"پیشرفت" یکی از نیازهای جوامع امروزی است و به نظر می رسد که پیشرفت، بدون سرمایه گذاری های بزرگ و مستمر، ممکن نیست.

اگر قائلیم که قرآن کریم از نظر اجتماعی و تمدنی هم معجزه است (که هست)، پس بایستی لاجرم در آن دستوراتی برای نیل اجتماع به پیشرفت و رشد و توسعه، وجود داشته باشد.

اما یکی از موتورهای محرک پیشرفت، سرمایه گذاری های بزرگ است. آیا قرآن کریم مسلمین را به سرمایه گذاری های بزرگ و مستمر فراخوانده بوده است؟ و اصلا فلسفه سرمایه گذاری (حقیقته کما هی) چیست که بعد ببینیم در حقایق قرآن کریم مورد اشاره قرار گرفته است یا خیر.

به نظر می رسد سرمایه گذاری های بزرگ، دو حالت دارند:

1) یا توسط یک تک فرد حقیقی انجام می شوند.

2) یا توسط جمعی از شرکاء صورت می گیرند.

اولی را می توان مصداق جهاد اقتصادی بالمال دانست. و مصداق اعطاء نوعی از قرض الحسنه به اجتماع شمرد. و مصداق توسعه ی امر معروف اقتصادی دانست.

دومی را می توان تشریک مساعی و از مصادیق به کار بستن قوه ی اقتصادی به صورت جمعی دانست. لذا از مصادیق لزوم وحدت و اجتناب از اختلاف و "عدم ذهاب ریح" دانست. همچنین قوام اقتصادی نیاز به قیام اقتصادی دارد که می تواند از مصادیق امر کلی مثنی و فرادی بودن قیام قرار بگیرد. در نهایت هم سرمایه گذاری نوعی صبر راهبردی است که از مصادیق اصبروا و صابروا و رابطوا می تواند شمرده شود.

لذا به نظر می رسد که به آیات اجتماعیات در قرآن کریم می توان از منظر اقتصاد و سرمایه گذاری هم نگریست.

یکی از علل پیشرفت غرب، علاوه بر چپاول، هوشمندی اقتصادی بوده است. هوشمندی، حاصل بصیرت به حقایق است و قرآن کریم، حقایق اقتصادی را در قالب امر کلی اجتماعیات بیان کرده بوده است و ایراد از ما مسلمین است اگر اوامر اقتصادی قرآن کریم را از دل دستورات کلی آن استخراج نکنیم.

پس بصائر بودن قرآن للناس می تواند محدود به عقل معاد نباشد و در عقل معاش هم قرآن کریم امهات و حتی جزئیات حقایق لازم برای بصیرت اقتصادی (و سپس هوشمندی اقتصادی) را بیان داشته است.

کسانی که بای نحو مخالف شکل گیری سرمایه های بزرگ در جوامع اسلامی هستند، فی الواقع در برابر التزام به هوشمندی و بصیرت اقتصادی مقاومت می کنند و تفسیر قرآن کریم می تواند موجب راهنمایی ایشان و همگان باشد.

لذا همانگونه که المیزان جلوی انحرافات سیاسی-اجتماعی سوسیالیزم را گرفت، همین المیزان می تواند جلوی انحرافات اقتصادی سوسیالیزم و نوسوسیالیزم را بگیرد. والله اعلم.