ترکستان شرقی کجا بوده است؟

ارسال شده توسط کاربران، عدم تأیید

قُلْ سِيرُوا۟ فِى ٱلْأَرْضِ فَٱنظُرُوا۟ كَيْفَ بَدَأَ ٱلْخَلْقَ ثُمَّ ٱللَّهُ يُنشِئُ ٱلنَّشْأَةَ ٱلْءَاخِرَةَ إِنَّ ٱللَّهَ عَلَىٰ كُلِّ شَىْءٍ قَدِيرٌ

بگو: «در زمین بگردید و بنگرید خداوند چگونه آفرینش را آغاز کرده است؟ سپس خداوند (به همین‌گونه) جهان آخرت را ایجاد می‌کند؛ یقیناً خدا بر هر چیز توانا است!

آیه 20 سوره عنکبوت

عبارت محوری

قل سیروا

بیان مطلب علمی

ترکستان شرقی کجا بوده است؟

احتراما عماد طبرسی (قرن هفتم هجری) و معاصر خواجه نصیر طوسی، طول سرزمین ترکان را 3 هزار فرسخ (حدود 17 هزار کیلومتر) دانسته است. می دانیم که شروع سرزمین ترکان در قرن 7، حوالی وسط آسیا بوده است. تا انتهای مشرق آسیا، تنها 7 هزار کیلومتر از این مسافت تامین می شود. ولی اگر از انتهای مشرق آسیا، مسیر را درون قاره آمریکای شمالی (از مغرب آن تا مشرق آن) ادامه دهیم، به مسافت حدود 15 هزار کیلومتر می رسیم که با تقریب خوبی، همان 3 هزار فرسخ می شود. این نکته از عماد طبرسی قرن هفتمی بیانگر این است که ترکستان شرقی، در قاره آمریکای شمالی واقع بوده است.

برخی دیگر منابع کهن، گستره سرزمین ترکان (یعنی دشت قبچاق یا دشت کبیر) را 8 ماه مسافت پیمایش زمینی (معادل 12 هزار کیلومتر) دانسته اند. می دانیم که حد مغربی تاخت و تاز ترکان در قدیم، دشتهای شمال دریای سیاه بوده است. پس حد مشرقی آن بایستی 12 هزار کیلومتر در مشرق دریای سیاه (یعنی حوالی آلاسکا از طریق شمال شرق آسیا و تنگه برینگ) باشد.