جایگاه مبانی و مفاهیم نظری پژوهش در مقالات حوزه‌‌‌ی تفسیر و اعجاز علمی قرآن از منظر روش تحقیق

از شبکه نخبگان و قرآن‌کاوی
پرش به ناوبری پرش به جستجو

یکی از شاخصه‌‌‌های تحقیق تخصصی آن است که محقق به تبیین مبانی و مفاهیم نظری تحقیق خویش اهتمام ورزد. این امر منجر می‌‌‌شود تا مخاطب به وضوح از مبانی و پیش‌‌‌فرض‌‌‌های محقق که در تفسیر و تبیین یافته‌‌‌های پژوهشی و استنتاجات پژوهشی مؤثر است، آگاه شود. هم‌‌‌چنین تصویر روشنی از جنبه‌‌‌ها و ابعاد مختلف یک اصطلاح پیش‌روی او قرار داده شده و از میان تعریف‌‌‌های معمول و رایج، نظر برگزیده محقق را دریابد. میزان رعایت تبیین مبانی و مفاهیم نظری پژوهش با در نظر گرفتن خصوصیات آن، می‌‌‌تواند شاخصی برای توسعه‌‌‌ی روش‌مند علم در هر حوزه پژوهشی باشد. با توجه به رشد کمی و کیفی مقالات حوزه‌‌‌ی تفسیر و اعجاز علمی قرآن، نیاز به نوعی الگوسازی عملی برای محققان حس می‌‌‌شود. بر این اساس نوشتار حاضر می‌‌‌کوشد با روش توصیفی-تحلیلی توأم با نقد، پس از تعیین برجسته‌‌‌ترین معیارها در چگونگی تبیین مبانی و مفاهیم نظری پژوهش، میزان رعایت این معیارها را در مقالات حوزه تفسیر و اعجاز علمی به صورت آماری همراه با نمونه‌‌‌های عینی تحلیل نماید. در 58 مقاله مورد بررسی، درصد قابل‌توجهی از تحقیقات به تبیین مبانی و مفاهیم نظری نپرداخته‌‌‌اند. مقالاتی نیز که به این مهم مبادرت ورزیده‌‌‌اند بعضاً عنوانی مستقل برای این امر در نظر نگرفته‌‌‌اند. عدم رعایت معیارها به‌خصوص از جانب نویسندگان غیرمتخصص در زمینه‌‌‌ی علوم قرآن و حدیث به چشم می‌‌‌آید. كلمات كليدي: روش تحقیق، مقاله‌‌‌نویسی، مفاهیم نظری پژوهش، اعجاز علمی، تفسیر علمی.