تحلیل پراکندگی حس اعتماد در سوره‌های مکی و مدنی با تاکید بر نظریه پلاچیک

قرآن به جهات مختلفی به ابعاد روانی انسان پرداخته ‌است که علاوه بر جنبة هدایتی آن می‌‌‌تواند برنامة کاملی برای پرورش بعد غیر مادی انسان باشد. یکی از حوزه‌های مهم ‌‌روان‌شناسی، احساسات و هیجانات است که اهمیت ویژه‌ای در زندگی بشر دارد؛ زیرا منعکس‌کننده رفتار و افکار فرد است. احساسات در وجود انسان منجر به تاثیرات فیزیکی می‌شود. ازاین‌رو محققان نظریه‌های مختلفی را برای تفسیر احساسات ارائه داده‌اند. یکی از آن‌ها مدل‌های احساسی ارزیابی شده جهت تشخیص احساسات است (مدل‌های احساسی اکمان، راسل، پلاچیک،...) تا بتوان در انواع ارتباطات مانند: گفتار، حرکات و نوشتار از آنها استفاده کرد. با توسعه سیستم‌های محاسباتی و مدل‌های رایج احساسات، می‌‌توان احساسات را در متن از کیفی به کمی تبدیل و بعد با کیفی‌سازی کمیات، آن را تحلیل کرد. با توجه به این‌که قرآن متنی الهی است، شناخت احساسات و کنش‌های احساسی درون متن آن می‌تواند الگویی برای مخاطبان در موقعیت‌های مشابه احساسی و کنترل هیجانات ایشان باشد. قرآن کریم نیز مانند سایر متون قابلیت تفسیر احساسات در متن، تبدیل کیفی به کمی برای اندازه‌گیری احساسات و توصیف کمیات را دارد. ازاین‌رو پژوهش حاضر به بررسی حس اعتماد در قرآن به عنوان یکی از انواع احساسات در مدل پلاچیک که در بین مدل‌های احساسی موجود، دقیق‌تر و نظام یافته‌تر است، پرداخته و پس از استخراج گونه‌های مختلف حس اعتماد از آیات، میزان پراکندگی این حس را در سوره‌های مکی و مدنی تحلیل نموده‌ است. این پژوهش با روش تحلیلی-توصیفی و به صورت داده‌محور و کتابخانه‌ای به برچسب‌گذاری مولفه‌های احساسی در نظر گرفته‌شده در محدوده ده جزء انتخابی از قرآن پرداخته تا به این پرسش کلیدی که: «پراکندگی حس اعتماد در سوره‌های مکی و مدنی چگونه است؟» پاسخ دهد. یافته‌های این پژوهش بر وجود حس اعتماد در آیات مرتبط با اعتراف و تصدیق، اعتمادسازی و اعتماد بین خدا و بنده صحه می‌گذارد. كلمات كليدي: قرآن، پلاچیک، حس اعتماد، گونه‌شناسی، آیات مکی و مدنی.