تحلیل واکنش کلامی پیامبر خاتم (ص) به کنش‌های گفتاری مخاطبان به تفکیک مخالف و موافق

این پژوهش درصدد است تا آیات گفتگوی پیامبر خاتم و مردم را مورد بررسی قرار دهد و پس از مشخص‌کردن روش گفتگوی مخاطبانِ پیامبر خاتم، به چگونگی پاسخ پیامبر به مخالفان و موافقان متناسب با روش آنان بپردازد. برای دست‌یابی به نتایج دقیق و تحلیل روشمند آیات گفتگوی پیامبر خاتم از قواعد انجمنی استفاده شده که یکی از روش‌ها و الگوریتم‌ها در علم داده‌کاوی است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد در کل قرآن کریم ۱۵۳ آیه اختصاص به گفتگوی پیامبر خاتم و مردم دارد که به صورت ۷۲ گفتگوی مجزا قابل تفکیک است. توجه اصلی در این پژوهش بر آیاتی است که مردم شروع‌کننده گفتگو و پیامبر خاتم پاسخ‌دهنده به ایشان هستند. با دسته‌بندی مخاطبان پیامبر به مخالف و موافق و تشخیص روش گفتگوی به‌کار گرفته‌شده توسط مخالفان، موافقان و پیامبر خاتم ۵ قاعده گفتگو معرفی شده ‌است. با بررسی آیات مشخص شد زمانی که روش مخالفان برای شروع گفتگو استفهامی است روش پیامبر در پاسخ به ایشان تبلیغی است و زمانی که روش مخالفان انکاری است، روش پیامبر در پاسخ به ایشان تبلیغی و استدلالی است و زمانی که روش مخالفان اظهاری است روش پیامبر در پاسخ به ایشان اقناعی است و زمانی که روش مخالفان تحقیری است روش پیامبر در پاسخ به ایشان تهدیدی است. هم چنین روش گفتگوی موافقان غالباً استفهامی بوده‌ است و پیامبر خاتم پاسخ را به روش ارشادی بیان نموده‌اند. کلمات کلیدی: قرآن، داده‌کاوی، قواعد گفتگو، پیامبر خاتم.