تحلیل انتقادی کاربست روش هرمونتیک توحیدی در بازخوانی آیات مرتبط با زنان (بررسی موردی: تعدد زوجات، قوامیت و ضرب زنان)

از شبکه نخبگان و قرآن‌کاوی
پرش به ناوبری پرش به جستجو

قرآن به عنوان متنی پویا و منبع اصلی هدایت انسان، قابلیت مواجهه با چالش‌های مدرن در تعامل با جهان معاصر را دارد. از این‌رو نواندیشان مسلمان ازجمله آمنه ودود بر ضرورت بازنگری در تفاسیر سنتی و اتخاذ رویکردی جامع از آیات قرآن تاکید دارند و راهکار حل مشکلات جامعه مدرن را بازگشت به روح و هدف قرآن می‌داند. همچنین بیان می‌دارد آنچه در جوامع مسلمانان مشاهده می‌شود با روح حاکم بر قرآن متفاوت و حاصل تفاسیر با سوگیری‌های جنسیتی است. علیرغم نگارش مقالاتی در نقد رویکردهای آمنه ودوود، خلاء پژوهشی منصفانه و فراجنسیتی در تحلیل دیدگاه‌های وی به چشم می‌خورد. ازاین‌رو پژوهش حاضر به روش توصیفی-تحلیلی به بررسی آراء آمنه ودوود و تبیین جایگاه این روش در حل چالش‌های پیرامون آیات مرتبط با حوزه زنان می‌پردازد. در نهایت، می‌توان گفت بسیاری از مسائل مدرن ناشی از پیش‌فرض‌های مفسران(که عمدتا شامل مردان بوده‌اند) از متن آیات است. از سوی دیگر تفسیر قرآن باید فراجنسیتی و به‌دنبال کشف هدف آیات باشد که در تفاسیر مورد نظر آمنه وددود اینگونه نبوده ‌است. اگرچه وی تفسیر خود را زنانه می‌نامد ولی در برخی آیات تحلیل و تفسیر او با بعضی تفاسیر مرد‌نگارانه ازجمله تفسیر سید قطب و فضل‌الرحمن ملک همسو است. در مواردی آنچه را که وی در رویکرد تفسیری خود دنبال می‌کند در تفاسیر شیعی حل‌شده ‌است. همچنین می‌توان اشکال اصلی ودوود در تفسیر آیات را عدم بهره‌مندی از روایات تفسیری اهل‌بیت علیهم‌السلام دانست. از سوی دیگر می‌توان گفت حل مسائل حوزه زنان در دنیای مدرن، عدم غفلت از اصول کلی قرآن، تدبر و درک مقصود اصلی آیات و پویایی فقه در دوران مدرنیته است. کلمات کلیدی: قرآن، جهان معاصر، آمنه ودوود.