توضیح نحوه محاسبه سرعت نور از قرآن کریم

از شبکه نخبگان و قرآن‌کاوی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
يُدَبِّرُ ٱلْأَمْرَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ إِلَى ٱلْأَرْضِ ثُمَّ يَعْرُجُ إِلَيْهِ فِى يَوْمٍ كَانَ مِقْدَارُهُۥٓ أَلْفَ سَنَةٍ مِّمَّا تَعُدُّونَ
امور این جهان را از آسمان به سوی زمین تدبیر می‌کند؛ سپس در روزی که مقدار آن هزار سال از سالهایی است که شما می‌شمرید بسوی او بالا می‌رود (و دنیا پایان می‌یابد).
آیه 5 سوره سجده

عبارت محوری

كَانَ مِقْدَارُهُۥٓ أَلْفَ سَنَةٍ مِّمَّا تَعُدُّونَ

بیان مطلب علمی

توجیه علت وجود کسینوس آلفا در معادله قرآنی سرعت نور

دکتر محمود حسب النبی، فیریکدان مصری، در مقاله ای اقدام به محاسبه سرعت نور بر اساس آیه 5 سوره سجده نموده بود. در بخشی از محاسبات ایشان، ناگهان یک کسینوس آلفا ظاهر می شود. ایشان دلیل وجود این کسینوس آلفا را حذف اثرات گرانشی خورشید (طبق نظریه نسبیت) می داند.

ولی توضیح بیشتری نداده اند و این امر سبب ابهام شده است.

یک توضیح دیگر و جدید برای چرایی اعمال این کسینوس آلفا از این قرار است که ارائه می گردد:

آیه شریفه مدل حرکت را بر اساس "یدبر الامر" و سپس "یعرج الیه" قرار داده است. می توان یدبر الامر را حرکت شعاعی و یعرج الیه را حرکت مداری دانست. در این صورت "مقدار مسافت حرکت ماه در طول 1 ماه قمری از منظر ناظر زمینی" تنها مولفه مداری را شامل می شود که مطابق شکل زیر، یک کمان به طول امگا تی کسینوس آلفا است.

لذا اینگونه انشاءالله می توان مقاله دکتر حسب النبی را تکمیل و رفع ابهام کرد و ادعا نمود که سرعت نور با دقت بسیار بسیار بالا در قرآن کریم در قالب یک معادله دقیق بیان شده است.

متن کلاسیک مقاله دکتر حسب النبی: http://fa.qelnet.com/wiki/محاسبه_سرعت_نور

مولفه های اعتباری قرمز رنگ مصداق "یدبر/شعاعی" و مولفه سبز رنگ مصداق "یعرج/مداری". از منظر ناظر زمینی، فقط مولفه اعتباری سبز رنگ، ملاک ماه شماری و سال شماری است. پس مقدار عروج ماه در آسمان در یک ماه قمری از منظر ناظر زمینی، مولفه سبز رنگ است که در آن یک ضریب کسینوس آلفا طبیعتا وجود دارد.

پیشنهاد دوم برای استخراج کسینوس آلفا از متن آیه

مسیر مساله، مستفاد از عبارت صدر آیه

پیشنهاد استخراج آدرس کمان سبز رنگ از آیه شریفه: عبارت "یدبر الامر من السماء الی الارض" معادل است با "خارج کردن عمود از خط SE به نقطه F". سپس عبارت "ثم یعرج الیه" معادل عروج کمان سبز رنگ به سمت خارج از خط SE. اینگونه مدل مسیر (Trajectory) مساله توسط الفاظ ابتدای آیه داده شده است و به جای کمان FE که مسیر عادی حرکت ماه در طول یک ماه قمری است، آیه از ما خواسته است که مقدار حرکت سایه ماه بر روی مسیر کمان سبز رنگ را (آن هم با لحاظ سرعت نسبی ماه نسبت به زمین، به خاطر لفظ مما تعدون) در محاسبه لحاظ کنیم. والله اعلم.

پیشنهاد سوم برای استخراج کسینوس آلفا از متن آیه

عبارت "ثم یعرج الیه... کان مقداره...مما تعدون" معادل با مقدار عروج در یک ماه قمری لحاظ شود. مقدار عروج (جابجایی عمودی) مسیره ماه در طول یک ماه قمری، نسبت به محور "زمین-خورشید" ابتدای ماه، برابر با پاره خط FH است (عمود خارج از موقعیت زمین در انتهای ماه بر محور زمین-خورشید در ابتدای ماه).

سالشماری قمری، بر اساس شمارش ماه های قمری است. هر ماه قمری هم حاصل یک دوران حدود 26 درجه ای محور "زمین-خورشید" در فضاست. لذا آنچه در سالشماری قمری تحت شمارش است، فی الواقع یک کمان حدود 26 درجه است. در این آیه شریفه، گویا یک تابع مثلثاتی جالب تعریف شده است: مقدار یک عروج (=پاره خط عمود) بر اساس یک تعریف مبتنی بر شمارش دوران(= یک کمان، یک زاویه) محاسبه شده است. یعنی تبدیل "طول خط" به "قدر زاویه ای". قدر زاویه ای برای پاره خط FH هم برابر با کمان سبز رنگ در تصویر بالاست. پس پاره خط FH را به خاطر عبارت "یعرج الیه" داریم و سپس کمان سبزرنگ را به خاطر اندازه گیری قدر زاویه ای FH لحاظ می کنیم.

منابع و پانویس