فاس قدیم کجا بوده است؟
عبارت محوری
قل سیروا
بیان مطلب علمی
فاس یکی از مهمترین شهرهای مغرب اقصی بوده است. این شهر در حوالی سال 192 هجری توسط ادریس (نواده امام حسن مجتبی (ع)) بنیان گذاشته شد و پایتخت ادریسیان بود. مطابق شواهدی چند، به نظر می رسد که این شهر در محل فعلی واشینگتن واقع بوده است. والله اعلم.
حدود 130 سال بعد، ادریسیان توانستند کشور مراکش را فتح کنند (این کشور قبلا در سلطه فاطمیان بود). بعد از فتح مراکش، یک شهر فاس جدید در مراکش آفریقا (و نه آمریکا) را پایتخت خود قرار دادند.
پس بین تاسیس فاس آمریکایی با فاس آفریقایی، احتمالا حدود 130 سال فاصله است. بعدها بنی امیه اسپانیا توانستند فاس آفریقایی را فتح کنند و به حکومت ادریسیان پایان دهند. اما به نظر می رسد که بقایایی از حکومت ادریسیان شیعه، حداقل تا قرن 6 (زمان داستان جزیره خضراء) در فاس آمریکا باقی بوده باشند.
پس "فاس نخستین" احتمالا در آمریکا واقع بوده است و توسط ادریس سرسلسله ادریسیان تاسیس شده بوده است و فاس جدید احتمالا در حدود 130 سال بعد در آفریقا پس از تسلط ادریسیان بر مراکش (به عنوان فاس جدید) ایجاد شد.
گویند که مردمان مغرب اقصی به دست ادریس اول گروه گروه به اسلام گرویدند و هسته اصلی قوای ادریسیان را تشکیل دادند.
در حدیثی از امام صادق (ع) هست که به دو نفر از مبلغین شیعه که به مغرب اقصی (احتمالا آمریکا) اعزام می شود می فرمایند(نقل به مضمون): "آنجا مردمان و زمینی دست نخورده اند و آمادگی بالایی برای پذیرش معارف حقه دارند. لذا آنجا بروید و آنجا را برای صاحب این بذر (تشبیه به مزرعه) آماده کنید."
تعیین محل فاس قدیم بر اساس فاصله آن از شهر قیروان تونس
شهر فاس قدیم را از قصبات اطراف شهر طنجه قدیم دانسته اند. همچنین در منابع قدیم، فاصله طنجه قدیم (که نبایستی با طنجه جدید واقع در مراکش خلط شود) تا قیروان تونس را بیش از 2000 میل (بیش از 3200 کیلومتر) دانسته شده است.
فاصله سواحل شرقی آمریکا تا شهر قیروان تونس، از مرتبه 3500 کیلومتر است.
اما فاصله شهرهای شمال مراکش (شامل فاس جدید و طنجه جدید) تا قیروان مراکش، کمتر از 1000 کیلومتر است.
پس فاس قدیم و طنجه قدیم نمی توانسته اند در محل شمال مراکش باشند و می توانسته اند در سواحل شرقی آمریکا باشند.
شواهد دیگری هم وجود دارد که دلالت دارد بر اینکه فاس قدیم و طنجه قدیم در حوالی شهر واشینگتن فعلی در شرق آمریکا واقع بوده اند.
والله اعلم