تکامل و سوره بلد

از شبکه نخبگان و قرآن‌کاوی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
ارسال شده توسط کاربران، نیازمند بررسی
لَقَدْ خَلَقْنَا ٱلْإِنسَٰنَ فِى كَبَدٍ
که ما انسان را در رنج آفریدیم (و زندگی او پر از رنجهاست)!
آیه 4 سوره بلد

عبارت محوری

و والد و ما ولد لقد خلقنا الانسان فی کبد

بیان مطلب علمی

با لحاظ رویکرد چندمعنایی و تفسیر علمی، شاید بتوان ارتباطاتی بین مفاهیم سوره بلد و مفاهیم تکامل زمین شناسی، تکامل زیستی و تکامل معنوی برقرار کرد. خصوصا مفاهیم موجود در 4 آیه ابتدای سوره، آیات 10 و 11 و آیات 17 و 18. واژه کبد دارای معانی مختلف و گوناگونی است که یکی از آنها، معنای "مرکزیت، وسط و استقامت" است. [۱] یعنی معنای پیشنهادی برای آیه این می شود که انسان در یک شرایط و مقدورات و محیط و استقامت خاص آفریده شده است. از جمله معانی قرآنی واژه خلق، فرآیند تغییرات تدریجی آفرینشی است: خلقا بعد خلق، خلقناکم من تراب ثم من نطفه، ... لذا ترکیب واژه های کبد و خلق در عبارت خلقنا الانسان فی کبد را می توان با رویکرد چندمعنایی و تفسیر علمی، در معنای تکامل زیستی انسان (یعنی آفرینش تدریجی انسان در زمین توسط خداوند و به مشیت او) هم فهم نمود والله اعلم. لا اقسم بهذا البلد === شاید با تکامل صفحات پوسته زمین و موقعیت خاصی که مکه مکرمه در بحث دحو الارض دارد ارتباط داشته باشد (تکامل خشکی ها و جمادات)
و انت حل بهذا البلد === شاید با مفهوم بلد منشاء که مفهومی مشترک (از حیث اطلاق) میان انسان و گیاه است، قابل ارتباط باشد (مرتبه حیات گیاهی و نباتات)
و والد و ما ولد === شاید با مفهوم زاد و ولد جانداران (خصوصا از مرتبه حیات حیوانی به بعد) دارای ارتباط باشد (مرتبه حیات حیوانی و پس از آن)
لقد خلقنا الانسان فی کبد === (مرتبه حیات انسانی)
ثم کان من الذین آمنوا ... === (مرتبه حیات معنوی و ایمانی و تکمیل سیر تکاملی موجودات از جمادات تا نباتات تا حیوانات تا انسان ها تا حیات ایمانی) والله اعلم.
و والد و ما ولد === شاید با مفهوم تکاملی توارث صفات بین نسلی (ماده وراثتی) قابل ارتباط باشد.
کبد === شاید با مفهوم فاکتورها، شرایط، محدودیتها، زمینه ها و انواع تاثیرات محیط بر موجود تحت تکامل قابل ارتباط باشد. همچنین در معنای استقامت، شاید با مفهوم پیچیدگی سازگار با محیط، قابل ارتباط باشد.
یقدر علیه احد === شاید با مفهوم تنازع بقاء و رقابتهای زیستی قابل ارتباط باشد.
اقتحم العقبه === شاید با مفهوم مسیرهای تکاملی و سازگاری تکاملی در طی آنها قابل ارتباط باشد.
فک رقبه === شاید در رویکرد چندمعنایی، با مفهوم غلبه بر محدودیتها قابل ارتباط باشد.
اطعام فی یوم ذی مسغبه === شاید در رویکرد چندمعنایی، به دستیابی به مدیریت صحیح منابع ماده و انرژی در سامانه در حین تکامل زیستی قابل ارتباط باشد.
یتیما ذا مقربه === شاید در رویکرد چندمعنایی، به توانایی جداسازی سامانه و هدایت آن در شرایط جدا شدن از بستر زمینه و زیستگاه اولیه قابل ارتباط باشد.
مسکینا ذا متربه === شاید در رویکرد چندمعنایی، به توانایی هدایت سامانه در شرایط کمبود منابع قابل ارتباط باشد.
آمنوا === شاید در رویکرد چندمعنایی و در سیاق معنایی تکامل زیستی، با مفهوم تصدیق و سازگاری با واقع الامر و حقیقت الامر زیستی (بر اساس مشیت الهی) قابل ارتباط باشد والله اعلم.
الصبر === شاید در رویکرد چندمعنایی و در سیاق معنایی تکامل زیستی، با مفهوم گذار از مسیر تکامل و سازگار شدن تدریجی قابل ارتباط باشد. والله اعلم.
المرحمه === شاید در رویکرد چندمعنایی و در سیاق معنایی تکامل زیستی، با فلسفه تکامل از منظر قرآن که همان مرحمه و رحمت ممکن است قابل پیشنهاد باشد، قابل ارتباط باشد. والله اعلم.
میمنه === شاید در رویکرد چندمعنایی و در سیاق معنایی تکامل زیستی، با موفقیت تکاملی (در یک معنای خاص و یا وسیعتر از معنای معهود موفقیت تکاملی) قابل ارتباط باشد.

منابع و پانویس

  1. اسدی، احمد، و همکاران، تحلیلی بر معناشناسی واژه کبد در قرآن کریم با الهام از روش توشیهکو ایزوتسو، ذهن، دوره 17، شماره 67، زمستان 1395، صص. 77-102.پیوند دسترسی