تبیین و نگاشت طبایع اربعه در حکمت قدیم به مفاهیم دانش مدرن

از شبکه نخبگان و قرآن‌کاوی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
ارسال شده توسط کاربران، در دست بررسی
وَيُسْقَوْنَ فِيهَا كَأْسًا كَانَ مِزَاجُهَا زَنجَبِيلًا
و در آنجا از جامهایی سیراب می‌شوند که لبریز از شراب طهوری آمیخته با زنجبیل است،
آیه 17 سوره انسان

عبارت محوری

مزاجها

بیان مطلب علمی

طبایع اربعه یک چارچوب انتزاعی (مجرد) برای حکمت طبیعیه بوده است که کاربرد فراوانی در علوم طبیعی قدیم داشته است (همان طور که چارچوب انتزاعی جبرخطی در علوم مدرن بسیار پرکاربرد است). احتراما پیشنهادهایی برای نحوه تبیین اخلاط اربعه در چارچوبهای انتزاعی علوم مدرن تقدیم حضور می شود. هرچند این نگاشتها کامل نیست ولی شاید خالی از وجه هم نباشد.


خاک (زمین) = وجود در فسلفه، سکون در حرکت شناسی، ماده در شیمی، نقطه در هندسه
آب = حرکت در فلسفه، حرکت در حرکت شناسی، واکنش در شیمی، خط در هندسه
آتش = قوه در فلسفه، نیرو در حرکت شناسی، انرژی در شیمی، انحناء/پیچش در هندسه
هوا (باد) = تغییر در فلسفه، نوسان/شتاب در حرکت شناسی، آشوب/بی نظمی/آنتروپی در شیمی، نوسان در هندسه


گرمی/سردی = انرژی، توان، کارمایه
خشکی/تری = رشد، رویش، تکثیر


منابع و پانویس