تاريكى مطلق در اعماق دريا

أَوْ كَظُلُمَٰتٍ فِى بَحْرٍ لُّجِّىٍّ يَغْشَىٰهُ مَوْجٌ مِّن فَوْقِهِۦ مَوْجٌ مِّن فَوْقِهِۦ سَحَابٌ ظُلُمَٰتٌۢ بَعْضُهَا فَوْقَ بَعْضٍ إِذَآ أَخْرَجَ يَدَهُۥ لَمْ يَكَدْ يَرَىٰهَا وَمَن لَّمْ يَجْعَلِ ٱللَّهُ لَهُۥ نُورًا فَمَا لَهُۥ مِن نُّورٍ

یا همچون ظلماتی در یک دریای عمیق و پهناور که موج آن را پوشانده، و بر فراز آن موج دیگری، و بر فراز آن ابری تاریک است؛ ظلمتهایی است یکی بر فراز دیگری، آن گونه که هر گاه دست خود را خارج کند ممکن نیست آن را ببیند! و کسی که خدا نوری برای او قرار نداده، نوری برای او نیست!

آیه 40 سوره نور

بیان ایده

در آیه 40 سوره نور، وضعیت کافران به تاریکی‌هایی که لایه‌لایه‌اند و امواجی که بر روی آن امواج عظیم دیگر قرار گرفته‌اند و بر فراز آن ابر تاریکی است، تشبیه شده است. برخی محققان برآنند که در گذشته به علت نبود وسایل غواصی، نمی‌توانستند بیشتر از بیست متر به عمق دریا نفوذ کنند. از این دو، از سطوح زیرین آب اطلاعات زیادی نداشتند. اما امروزه با به کارگیری وسایل و ابزار مدرن، به راحتی مي‌توان تا عمق دویست متر از زیر آب اطلاع يافت. در این عمق، تاریکی مطلق حکم فرماست. اکتشافات جدید در واقع تصویری از آیه "ظلمات بعضها فوق بعض" (تاریکی‌ها یکی بر فراز دیگری)را ارائه نموده و آن را تفسیر کرده است، با این توضیح که: رنگ‌ها دارای هفت طیف اند: آبی، زرد، سبز، پرتقالی (نارنجی پررنگ)، قرمز... كه با فرو رفتن در آب، رنگ ها یکی بعد از دیگری ناپدید می شوند. با از بین رفتن هر یک از طيف ها بر تاریکی عمق آب افزوده می‌شود. ابتدا رنگ قرمز از بین می‌رود، سپس نارنجی، زرد و... تا اینکه در عمق دویست متری رنگ آبی از بین می‌رود. با ناپدید شدن هر رنگ، مقداری بر تاریکی افزوده می‌شود و سرانجام، در عمق دویست متری تاریکی مطلق حکم فرما می‌گردد. عبارت "ظلمات بعضها فوق بعض" در واقع اشاره به همین مطلب دارد. پس، این اعجاز حقیقتی است که امروزه از سوی بسیاری از ایستگاه‌های مطالعاتی دریا به اثبات رسیده و بشر در گذشته از آن بی‌اطلاع بوده است.

بررسی لغوی و تفسیری

کلمات اصلی

• ظلمات:ظلمت مادي: تاریکی و عدم نور، ظلمت معنوی: جهل، شرک و فسق
• لُّجِّيٍّ : متلاطم ومواج
• يَغْشَاهُ: از غ- ش- ی به معنی گرفتن و پوشاندن
• سَحَابٌ: ابر چه در آن آب باشد و چه نباشد