نعمت بودن لؤ لؤ و مر جان

يَخْرُجُ مِنْهُمَا ٱللُّؤْلُؤُ وَٱلْمَرْجَانُ

از آن دو، لؤلؤ و مرجان خارج می‌شود.

آیه 22 سوره الرحمن

فَبِأَىِّ ءَالَآءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ

پس کدامین نعمتهای پروردگارتان را انکار می‌کنید؟!

آیه 23 سوره الرحمن

بیان ایده

در سوره الرحمن خداوند به نعمت‌های گوناگونی اشاره دارد. از میان نعمت‌هایی که قرآن به آن اشاره نموده، نعمت لؤلؤ و مرجان است که از دریا به دست می‌آید. به نظر می‌رسد که اشاره خداوند به نعمت بودن لؤلؤ و مرجان توجه به جنبه زینتی آن دو نباشد و جنبه‌های دیگری نیز می‌تواند مد نظر قرآن باشد. امروزه انسان از برخی مرجان‌ها در ترميم استخوان‌های آسيب ديده استفاده می‌کند. وقتی مرجان به استخوان پيوند زده می‌شود، به رغم اينکه بـدن فـسـفـات کـلـسـيم دارد و مرجان کربنات کلسيم، با اين حال اسـتخوان، مرجان را رد نمی‌کند، بلکه آن را می‌پذيرد. ابتدا خون دور قطعه مرجان را محاصره می‌کند و آن را ذوب می‌کند. سپس، استخوان آن را جذب می‌کند و رفته رفته با استفاده از آن، خود را ترميم می‌کند و دقـيـقـاً شکل اصلی خود را به خود می‌گيرد. مرجان از استخوان قوي‌تر است ولی ترکيبات آنها مشترک است ولی به لحاظ مقدار متفاوت است. مثلاً هر دو، کلسيم، منیزيم و فـلـور دارند. کـلـسيم مرجان و استخوان تقريباً مساوی است. منیزيمِ استخوان تـقـريـبـاً کمی کمتر از دو برابر منیزيم مرجان است. مرجان کمی بيشتر از استخوان فـلـور دارد. با توجه به این مطالب، کسانی ادعای اعجازعلمی در مورد این آیه را دارند و می‌گویند که قرآن در زمانی از نعمت بودن مرجان و لؤلؤ سخن گفته که هیچ کس اطلاع علمی در مورد منافع آن نداشته است.

اشکال زیر نمونه‌هایی از مرجان‌ها را نمایش می‌دهد:

بررسی لغوی و تفسیری

کلمات اصلی

• یخرج: فعل مضارع از مصدر خروج به معنی بیرون شدن، آشکار شدن، ظاهر شدن (ابن فارس،ص294؛راغب اصفهانی،ص278)
• لؤلؤ : مروارید درشت (همو،ص 752)
• مرجان : صغار اللؤلؤ، مروارید کوچک (همو،ص 764)، نيز گفته‌اند که مرجان گیاهی است قرمز رنگ که در دریا می‌روید مانند انگشتان دست و این قول مشهور است (شرتونی، ص5). گفته‌اند که مرجان سنگ سرخ و به قولی سنگ بسیار سفید است (السمین الحلبی، ذیل آیه).
• آلاء: نعمت‌ها (راغب اصفهانی، ص 84)

آیات مرتبط

مرجان در قرآن 2 بارآمده است:

يَخْرُجُ مِنْهُمَا ٱللُّؤْلُؤُ وَٱلْمَرْجَانُ

از آن دو، لؤلؤ و مرجان خارج می‌شود.

آیه 22 سوره الرحمن

كَأَنَّهُنَّ ٱلْيَاقُوتُ وَٱلْمَرْجَانُ

آنها همچون یاقوت و مرجانند!

آیه 58 سوره الرحمن

آیاتی که واژه لؤلؤ در آن به کار رفته است عبارتند از :

1 - آیاتی که از لؤلؤ به عنوان یکی از زینتهای بهشتی یاد شده است:

وَءَايَةٌ لَّهُمُ ٱلْأَرْضُ ٱلْمَيْتَةُ أَحْيَيْنَٰهَا وَأَخْرَجْنَا مِنْهَا حَبًّا فَمِنْهُ يَأْكُلُونَ

زمین مرده برای آنها آیتی است، ما آن را زنده کردیم و دانه‌های (غذایی) از آن خارج ساختیم که از آن می‌خورند؛

آیه 33 سوره یس

إِنَّ ٱللَّهَ يُدْخِلُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُوا۟ وَعَمِلُوا۟ ٱلصَّٰلِحَٰتِ جَنَّٰتٍ تَجْرِى مِن تَحْتِهَا ٱلْأَنْهَٰرُ يُحَلَّوْنَ فِيهَا مِنْ أَسَاوِرَ مِن ذَهَبٍ وَلُؤْلُؤًا وَلِبَاسُهُمْ فِيهَا حَرِيرٌ

خداوند کسانی را که ایمان آورده و اعمال صالح انجام داده‌اند، در باغهایی از بهشت وارد می‌کند که از زیر درختانش نهرها جاری است؛ آنان با دستبندهایی از طلا و مروارید زینت می‌شوند؛ و در آنجا لباسهایشان از حریر است.

آیه 23 سوره حج

2-آیاتی که خادمان در بهشت را از جهت زیبایی به لؤلؤ تشبیه کرده است:

وَيَطُوفُ عَلَيْهِمْ وِلْدَٰنٌ مُّخَلَّدُونَ إِذَا رَأَيْتَهُمْ حَسِبْتَهُمْ لُؤْلُؤًا مَّنثُورًا

و بر گردشان (برای پذیرایی) نوجوانانی جاودانی می‌گردند که هرگاه آنها را ببینی گمان می‌کنی مروارید پراکنده‌اند!

آیه 19 سوره انسان

وَيَطُوفُ عَلَيْهِمْ غِلْمَانٌ لَّهُمْ كَأَنَّهُمْ لُؤْلُؤٌ مَّكْنُونٌ

و پیوسته بر گردشان نوجوانانی برای (خدمت) آنان گردش می‌کنند که همچون مرواریدهای درون صدفند!

آیه 24 سوره طور

كَأَمْثَٰلِ ٱللُّؤْلُؤِ ٱلْمَكْنُونِ

همچون مروارید در صدف پنهان!

آیه 23 سوره واقعه