نزول آهن

لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِٱلْبَيِّنَٰتِ وَأَنزَلْنَا مَعَهُمُ ٱلْكِتَٰبَ وَٱلْمِيزَانَ لِيَقُومَ ٱلنَّاسُ بِٱلْقِسْطِ وَأَنزَلْنَا ٱلْحَدِيدَ فِيهِ بَأْسٌ شَدِيدٌ وَمَنَٰفِعُ لِلنَّاسِ وَلِيَعْلَمَ ٱللَّهُ مَن يَنصُرُهُۥ وَرُسُلَهُۥ بِٱلْغَيْبِ إِنَّ ٱللَّهَ قَوِىٌّ عَزِيزٌ

ما رسولان خود را با دلایل روشن فرستادیم، و با آنها کتاب (آسمانی) و میزان (شناسایی حقّ از باطل و قوانین عادلانه) نازل کردیم تا مردم قیام به عدالت کنند؛ و آهن را نازل کردیم که در آن نیروی شدید و منافعی برای مردم است، تا خداوند بداند چه کسی او و رسولانش را یاری می‌کند بی‌آنکه او را ببینند؛ خداوند قوّی و شکست‌ناپذیر است!

آیه 25 سوره حدید

بیان ایده

آهن يکي از عناصري است که در قرآن به آن اشاره شده است. نوفل در كتاب القرآن و العلم الحديث مى گويد: تـا قـرن هيجدهم يعنى دوازده قرن پس از نزول قرآن صنایع فلزى در نهايت ضعف بود و نه تنها ارزش آن شناخته نشده بود، بلكه اساساً مهم و قابل توجه تلقى نمى شد. تا آنكه ناگهان چشم دنـيـا به آهن دوخته شد و رقابت عجيبى در ميان دانشمندان براى استخراج و استفاده بهتر از آن بـه وجـود آمـد تـاآن جا كه به اين دو قرن دوران نهضت و پيشرفت و عصر فلز اطلاق شده است. امروزه منافع آهن آنچنان براى مردم دنيا روشن شده كه احتياج به توضيح ندارد.

قـرآن حدود هزار و چهارصد سال قبل، موافق علم امروز در اهميت آهن سخن گفته و از اين راه اعجاز خود را نشان داده است.

کاربرد واژه « نازل کردن» در مورد آهن می‌تواند جنبه استعاري داشته باشد، يعني آهن در اختيار انسانها قرار گرفته است. ولي اگر معني « نازل کردن فيزيکي از آسمان » را مد نظر قرار دهيم، مشاهده خواهيم کرد که اين آيه نکته علمي مهمی را بازگو می‌کند. کشفيات ستاره شناسي جديد و مدرن نشان می‌دهد آهنی که بر روي زمين وجود دارد، از ستاره هاي عظيم الجثه فضايي به زمين آمده است.

فلزات سنگيني که در دنيا وجود دارند، به وسيله هسته ستاره هاي بزرگ پديد آمده اند. منظومه شمسي ما به تنهايي از ساختار لازم براي توليد آهن برخوردار نيست. اين فلزات فقط می‌توانند در ستاره هاي بسيار بزرگتر از خورشيد که دماي آنها به صدها ميليون درجه می‌رسد، توليد شود. وقتي حجم آهن در يک ستاره از يک سطح معين تجاوز کند، آن ستاره ديگر نمي‌تواند آن را تحمل کند و منفجر مي‌شود. اين پديده را «نووآ» و يا «سوپر نووآ» می‌نامند. در پي اين انفجار، شهاب سنگ‌هاي محتوي آهن در کيهان پراکنده می‌شوند و در خلأ به حرکت خود ادامه می‌دهند تا اينکه به وسيله قوه گرانش يک جرم آسماني جذب شوند. همه اين موارد نشانگر اين واقعيت است که فلز آهن بر روي زمين به وجود نيامده، بلکه پس از انفجار ستارگان به وسيله شهاب سنگ‌ها در فضا حمل شده و بدين ترتيب همان‌گونه که در آيه قرآني مذکور آمده، «بر روي زمين نازل شده است». واضح است که اين موضوع نمي‌توانسته در قرن هفتم يعني در عصر نزول قرآن، به وسيله علم کشف شود.

تحقيقات دانشمندان نشان می‌دهد که پوسته زمين يک ماده کيهاني است و آهن نيز يکي از عناصر پوسته زمين است. این پوسته نسبت به ماده آغازين خود تمايز بسیاري یافته، چرا که فاقد عناصری چون آهن ونیکل بوده است. با بررسی سنگ‌هاي آسماني اخیرًا ثابت شده که آلياژهاي آهن و نيکل ماده اصلي آن‌ها را تشکيل می‌دهند و به دليل وزن مخصوص زياد در مدل ساختماني درون سيارات اهميت فراواني دارند(آلگر ـ ميشارد،ص 7).

بسياري از سنگ‌هايي که در پوسته زمين وجود دارند، از جمله آهن از مناطق مختلف کرات آسماني نشأت می‌گيرند(ماخاچکي).

در گذشته این تصور وجود داشت که کره زمین بخشی از خورشید بوده و پس از مدتی از آن جدا شده است، بنابراین خورشید محل تشکیل آهن تلقی می‌شد. ولی با گذشت زمان این فرضیه رد شد. زیرا دمای خورشید 6000 درجه سلسیوس است، در حالیکه حتی دمای 16-15 میلیون درجه سلسیوس نیز برای تشکیل اتم آهن کافی نیست و به طور کلی آهن نمی‌تواند در دمای منظومه شمسی تشکیل شود.

بر اساس کشفیات اخیر، مقادیر به دست آمده از ایزوتوپ آهن 90 در رسوبات اعماق اقیانوسها نشان می‌دهد که حدود 5 میلیون سال پیش یک انفجار سوپر نوآ در فاصله 90 سال نوری از خورشید به وقوع پیوسته است. آهن 60 یک ایزوتوپ رادیواکتیو این عنصر است که به واسطه انفجارات سوپرنوآ تشکیل می‌شود و نیمه عمر آن 5/1 میلیون سال است. وجود این ایزوتوپ در لایه ها و رسوبات زمین نشان می‌دهد عناصری نظیر آهن میلیونها سال قبل، پس از آن انفجارات به وسیلة شهاب سنگ ها از فضا به زمین منتقل شده اند(Frisch).