تاثير رنگ در زندگی

قَالُوا۟ ٱدْعُ لَنَا رَبَّكَ يُبَيِّن لَّنَا مَا لَوْنُهَا قَالَ إِنَّهُۥ يَقُولُ إِنَّهَا بَقَرَةٌ صَفْرَآءُ فَاقِعٌ لَّوْنُهَا تَسُرُّ ٱلنَّٰظِرِينَ

گفتند: «از پروردگار خود بخواه که برای ما روشن سازد رنگ آن چگونه باشد؟ «گفت: خداوند می‌گوید: «گاوی باشد زرد یکدست، که رنگ آن، بینندگان را شاد و مسرور سازد.»

آیه 69 سوره بقره

بیان ایده

رنگ ها بر انسان و در زندگی وی تأثير دارند. رنگ سبز احساس دوست داشتن، زندگی و اميد به زندگی را در انسان برمی انگیزد (به اين خاطر پوشاك جراحان از رنگ سبز انتخاب شده است كه روي بيمار تأثيرات مثبت بگذارد).

پژوهش‌ها نشان می‌دهد که رنگ‌های سبز و آبی متمایل به سبز می‌تواند باعث کاهش استرس و تحریک‌پذیری شود، زیرا رنگ‌های ملایم باعث آرامش (ریلکس شدن) می‌شوند (سایت ندای مشاور به نقل از: آدون و شولتز، 2009).

به فرموده قرآن، رنگ پوشش بهشتيان سبز است:

عَٰلِيَهُمْ ثِيَابُ سُندُسٍ خُضْرٌ وَإِسْتَبْرَقٌ وَحُلُّوٓا۟ أَسَاوِرَ مِن فِضَّةٍ وَسَقَىٰهُمْ رَبُّهُمْ شَرَابًا طَهُورًا

بر اندام آنها [= بهشتیان‌] لباسهایی است از حریر نازک سبزرنگ، و از دیبای ضخیم، و با دستبندهایی از نقره آراسته‌اند، و پروردگارشان شراب طهور به آنان می‌نوشاند!

آیه 21 سوره انسان

در باره رنگ زرد گفته اند که دستگاه عصبي را پر جنب و جوش و انسان را با نشاط می‌كند، فعال می‌سازد و احساس شادمانی و خرسندی را در وی ايجاد می‌كند. در آيه 69 سوره بقره: "صَفْرَاء فَاقِـعٌ لَّوْنُهَا تَسُرُّ النَّاظِرِينَ"، سخن از زرد خالص است که رنگش بينندگان را شادمان می سازد. رنگ زرد مورد نظر در آیه فوق، رنگ زردی با ویژگیهای خاص (یکدست، خالص و پررنگ) است که" تَسُرُّ النَّاظِرِينَ "، سرورآور و شادی بخش است.

بنابراین، با استناد به شواهد قرآنی و روایی [که در پی می آید]، مسرت بخش بودن و تحریک کنندگی یا برانگیزاندن، ازخواص رنگ زرد است و امروزه این امر برای روان شناسان نیز روشن شده و آنها برآنند که این رنگ علاوه بر حرارت بخشی، مظهر شادی آفرینی نیز است. از این رو در درمان بعضی از بیماریهای عصبی از آن استفاده می‌کنند.

پاک‌نژاد می‌نویسد: «آزمایشهای روان‌شناختی ثابت کرده که رنگ زرد خوشحالی زیاد می‌بخشد و یا تحریک‌کننده فکر است و اثر قابل توجهی در کمبودهای فکری و روحی دارد و برخی از حالات عصبی را آرام می‌نماید» (پاک نژاد، 3/280).

بررسی لغوی و تفسیری

کلمات اصلی

• اصفر فَاقِـع :رنگ زرد روشن (راغب اصفهانی، ص 642).
• تَسُرُّ: از "سرّ- (-ُ) - سرور" به معنای شادمانی
• خُضْرٌ: سبز
• صَفْرَاء: زرد

اهداف و روش تحقیق

برخي از دانشمندان بر اين باورند كه مردم مصر باستان از رنگ هاي روشن برای شفای بيماران استفاده می‌كردند. امروزه مطالعات بسیاری در مورد اثربخشی رنگها بر انسان صورت گرفته است. هر يك از رنگها اثر خاصی بر روحيه انسان می‌گذارد و می‌تواند بر رفتار انسان تأثیر گذارد. در آيه 69 سوره بقره مي خوانيم كه خداوند ويژگي رنگ زرد يك دست و خالص را شادی آفرینی ذكر می‌كند. امروزه علم روان شناسی رنگها نيز دقيقاً اين مطلب را تأييد می‌كند و يا در مورد رنگ لباس براي بهشتيان رنگ سبز را برمی‌گزيند كه بهترين رنگ ممكن می‌تواند باشد و علم روان شناسی رنگها سبب آن را حس جوانی و خوشبختی، توان و قدرت، سلامتی و آرامش می‌داند ( [3] ؛ Rhodes,75).

با توجه به اينكه در زمان حضرت موسی(ع) خداوند خاصيت رنگ زرد را بيان داشته است، احتمال مطلع بودن مردم صدر اسلام از خاصيت اين رنگ وجود دارد. بر این اساس از یک طرف شاید نتوان اين مطلب را از مصادیق اعجاز علمی قرآن تلقی نمود. ولی از سوی دیگر، چون این مطلب در تورات ذکر نگردیده و در روایات نیز شادی آفرینی رنگ زرد مطرح شده، پس این احتمال که مردم در زمان نزول آیات از آن بی اطلاع بوده باشند، نیز وجود دارد. از این رو، طرح این دو مسئله در قرآن می تواند از مصادیق اعجاز علمی باشد.

سوالات تحقیق

1. آیا "تَسُرُّ النَّاظِرِينَ" ویژگی هر نوع زردی است و یا تنها صفت محدود کننده دیگری برای گاوی است که بنی اسرائیل مأمور به قربانی کردن آن شدند؟
2. آیا کاربرد لفظ "صفراء" به معنای زرد، که با "فاقع" تأکید شده، بر معنای خاصی دلالت دارد؟
3. آیا روایت امام صادق عليه السلام که استفاده از کفش‌ زرد رنگ را موجبی برای زیاد شدن نور چشم دانسته، می تواند با عبارت قرآنی" تَسُرُّ النَّاظِرِينَ " قابل جمع باشد؟
4. با توجه به آیات 32 و 33 سوره مرسلات که شراره های آتش دوزخ با رنگ شتران زرد فام توصیف شده است، آیا می¬توان گفت: این نوع رنگ زرد بر کفار اثر رعب انگیزی دارد؟ (با نظر به اینکه در برخی احاديث منقول از اميرالمؤمنين عليه السلام رنگ زرد، رنگ پيروزي است و چنانکه گفته اند، خود او در جنگ ها زره زرد مي-پوشيد).
5. با توجه به اينكه در زمان حضرت موسي(ع) خداوند خاصيت رنگ زرد را بيان فرموده، تا چه حد این امکان وجود داشته که مردم دوران نزول قرآن نیز از آن اطلاع داشته باشند؟
6. برخي از دانشمندان بر اين باورند كه مردم مصر باستان از رنگ ها در امور پزشكي استفاده
7. مي كرده اند، با اين توضيح آيا مي¬توان گفت كه اين آيه اعجاز قرآن است؟
8. از لحاظ علمی تأثیر رنگ زرد بر افراد چیست و مستند علمی دریافت این مطلب چیست؟

منابع

1. پاک‌نژاد، رضا، اولین دانشگاه و آخرین، پیامبر، تهران،1380ش 2. راغب اصفهانی،حسین، مفردات الفاظ القرآن، تحقیق صفوان عدنان داودی، دار القلم، دمشق 3. صدوق، محمد، الخصال، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دفتر انتشارات اسلامی،1384 ش 4. طبرسى، فضل، مجمع البيان فى تفسير القرآن، انتشارات ناصر خسرو، تهران، 1372 ش 5. Rhodes, H. and Leon, H.M., The Psychology and Tradition of Color, 2005 6. http://www.nedayemoshaver.com/component/content/article/106- 1389-01-07-15-39-28/1082-1389-04-08-16-46-57.html. 7. http://daneshnameh.roshd.ir 8. http://iit.bloomu.edu/vthc/design/psychology.htm