اثر انگشت منحصر به فرد

این پژوهش، در پژوهشکده اعجاز قرآن دانشگاه شهید بهشتی انجام شده است.

أَيَحْسَبُ ٱلْإِنسَٰنُ أَلَّن نَّجْمَعَ عِظَامَهُۥ

آیا انسان می‌پندارد که هرگز استخوانهای او را جمع نخواهیم کرد؟!

آیه 3 سوره قیامه

بَلَىٰ قَٰدِرِينَ عَلَىٰٓ أَن نُّسَوِّىَ بَنَانَهُۥ

آری قادریم که (حتّی خطوط سر) انگشتان او را موزون و مرتّب کنیم!

آیه 4 سوره قیامه

بیان ایده

در بسیاری از آیات قرآن کریم خداوند از بعث و روز قیامت و زنده شدن مردگان سخن گفته و کیفیت آن را بیان کرده است. آیه 4 سوره قیامت به دقت در بازآفرینی انسان توجه می‌دهد و می‌فرماید که [خطوط] سر انگشتان نیز بازسازی خواهد شد. آیه ۳ از سوره قیامت در پاسخ به منکرین معاد می‌فرماید: آیا انسان فکر می‌کند که استخوان‌های پوسیده را نمی‌توانیم جمع آوری نماییم؟ در حالیکه وراء تصور او، خداوند قادر است حتی نقوشی را که بر روی انگشتان دست آدمی وجود دارد، بازسازی نموده و بار دیگر به صورت اول درآورد.

باز آفرینی «بنان»، چه به معنى «انگشتان» و چه به معنى «سر انگشتان»، اشاره به اين نكته دارد كه نه تنها خداوند استخوان‌ها را جمع آورى مى‌كند و به حال اول باز می‌گرداند، بلكه استخوان‌هاى كوچك و ظريف و دقيق انگشتان را همه در سر جاى خود قرار می‌دهد و از آن فراتر، حتى سر انگشتان او را به طور موزون، به صورت نخست باز می‌گرداند.

امروزه از نظر علمی ثابت شده كه اثر انگشت هر فرد، فقط و فقط منحصر به خود اوست. حتي دو قلوهاي همسان نيز اثر انگشتان متفاوت دارند. مسئله «انگشت نگارى» كه به صورت یک علم در آمده، خود دليلي براثبات اعجاز علمي اين آيه است.

بررسی لغوی و تفسیری

کلمات اصلی

• نُّسَوِّيَ: اصل معنایی ریشه «س-و-ی» بر راست و درست بودن و اعتدال بین دو چیز دلالت دارد. مصطفوی می‌گوید که تسویه قرار دادن شئ به صورت معتدل و در حالت میانه آن به همراه عمل، نظم، تدبیر و تکمیل است.
• بَنَان: سرانگشتان، انگشتان

اهداف و روش تحقیق

آيات 3 و 4 سوره قيامت پاسخ خداوند به منکران معاد است؛ می‌فرماید که نه تنها قادر به گردآوردن استخوان‌های انسان است، بلکه سر انگشتان را نیز دقیقاً به همان صورت پیشین باز آفرینی می‌کند. توجه دادن به خطوط سر انگشتان دست انسان‌ها بیانگر دقت است و می‌تواند اشاره به این نکته باشد که یکی از وجوه تمایز انسان‌ها در بعد فیزیولوژی خطوط سر انگشتان دست است که از طریق آن می‌توان فرد را شناسایی نمود. با توجه به دانش مردمان در زمان نزول، به ویژه در عربستان، به نظر می‌رسد که بتوان اشاره قرآن به خلقت دوباره خطوط انگشتان دست را- که نشان از وجه تمایز انسان‌ها دارد- جنبه دیگری از اعجاز علمی قرآن تلقی نمود. با این‌همه برای اظهار نظر دقیقتر علمی باید به سؤالات قرآنی و علمی زیر پاسخ گفت.

سوالات تحقیق

1. آیا واژه بنان برای ناخن و یا انگشت نیز به کار می‌رود؟ معنای بنان در دیگر آیات چیست؟
3. کاربرد واژه" نسوی" در قرآن و کلام عرب چگونه است؟
5. چرا خداوند در بین اعضای بدن، انگشتان را مطرح نموده است؟
7. آیه اشاره به خود انگشت دارد و یا سرنگشت؟
9. آيا تسویه بنان توجه به خطوط سرانگشتان است و یا با توجه به معنای لغوی آن (برابر کردن) اشاره دارد به این که خداوند قادر است سرانگشتان را به گونه ای در آورد که از هم جدا نباشند و انسان نتواند کارهای مختلفی با انگشتانش انجام دهد؟
11. همان‌طور که می‌دانیم خطوط پوستی در کف دست و پا هم وجود دارند، اگر منظور قرآن اثر موجود روی پوست انسان بوده است، پس چرا فقط به انگشت اشاره شده است؟
13. با توجه به شباهت ماده تشکیل دهنده ناخن و استخوان، آیا می‌توان گفت که منظور از سرانگشتان، ناخن است؟
15. آیا ساختار استخوان‌های سر انگشتان با استخوان‌های دیگر بدن متفاوت است؛ آیا نحوه شکل گیری و یا زمان تشکیل استخوان‌های سر انگشتان با دیگر استخوان‌های بدن متفاوت است؟
17. آیا سلول‌های خاصی باید تجمع یابند تا خطوط اثر انگشت انسان پدید آید؟
19. در سوختگي‌ها و يا برخی بیماری‌های پوستی مانند اگزما، بعضاً دیده می‌شود که اثر انگشت، در اثر بیماری از بین می‌رود ولی بعد از بدست آمدن سلامت پوست، دوباره این خطوط ظاهر می‌شوند. شکل‌گیری مجدد اثر انگشت بر روي پوست چگونه صورت می‌پذیرد؟
21. چه دلیلی باعث می‌شود تا حتی دوقلوهای همسان نيز دارای اثر انگشت منحصر به فرد باشند؟
23. قدمت پی بردن به وجود تفاوت بین اثر انگشت انسان‌ها چقدر است؟
25. چه عاملی در شکل گیری اثر انگشت انسان نقش اساسی دارد؟
27. در باب نحوه انگشت نگاری توضیح دهید.

پانویس و منابع

1.قرآن کریم، فولادوند

2.ابن فارس، احمد، معجم مقاییس اللغه،دار الجیل،بیروت، 1420ق/ 1999م

3.راغب اصفهانی،حسین، مفردات الفاظ القرآن، تحقیق صفوان عدنان داودی، دار القلم، دمشق

4.مصطفوی،حسن، التحقيق في کلمات القرآن الکريم، بنگاه ترجمه و نشر كتاب، تهران، 1360 ش

5.مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، دارالکتب الاسلامیه، تهران،1374

6. kücken, M., ”Models for fingerprint pattern formation”, Forensic Science International, vol 171,no 2- 3,p. 85–96, 2007